Нововведение в редакторе. Вставка видео с Rutube и VK

2100+ латинских пословиц и крылатых выражений с переводом на русский язык, транскрипцией (транслитерацией) и ударениями

3 1694

2100+ латинских пословиц и крылатых выражений с переводом на русский язык, транскрипцией (транслитерацией) и ударениями


Ниже приводятся 2132 латинских крылатых выражения и пословицы с переводом на русский язык, транслитерацией (транскрипцией) и ударениями.

Знак ў обозначает неслоговой звук [у].

Знак гх обозначает фрикативный звук [γ], которому соответствует г в белорусском языке, а также соответствующий звук в русских словах Господи, ага и т. п.

Транслитерация (транскрипция) латинских слов онлайн здесь.

ПОЛНЫЙ список, и   источник


A probis probari, ab improbis improbari aequa laus est.


A probis probāri, ab imprŏbis improbāri aequa laus est.


[а про́бис проба́ри, аб и́мпробис импроба́ри э́ква ля́ўс эст]


Одинаково почетны и похвала до


стойных людей и осуждение недостойных.



A cane non magno saepe ingens aper tenetur.

A cane non magno saepe ingens aper tenētur.

[а ка́нэ нон ма́гно сэ́пэ и́нгэнс а́пэр тэнэ́тур]

Маленькая собачка часто удерживает огромного кабана.

A capite ad calcem.

A capĭte ad calcem.

[а ка́питэ ад ка́льцэм]

С ног до головы.

A casu ad casum.

[а ка́зу ад ка́зум]

От случая к случаю.

A contrario.

[а контра́рио]

От противного [доказывать].

A limine.

A limĭne.

[а ли́минэ]

С порога.

A linea.

[а ли́нэа]

С новой строки.

A majore bovi discit arare minor.

A majōre bovi discit arāre minor. A maiore bovi discit arare minor.

[а майо́рэ бо́ви ди́сцит ара́рэ ми́нор]

У старшего вола учится пахать молодой.

A maximis ad minima.

A maxĭmis ad minĭma.

[а ма́ксимис ад ми́нима]

От большого к малому.

A pedibus usque ad caput.

A pedĭbus usque ad caput.

[а пэ́дибус у́сквэ ад ка́пут]

С ног до головы.

A posteriori.

A posteriōri.

[а постэрио́ри]

Исходя из опыта.

A prima facie.

[а при́ма фа́циэ]

На первый взгляд.

A priori.

A priōri.

[а прио́ри]

Заранее; независимо от опыта.

A probis probari, ab improbis improbari aequa laus est.

A probis probāri, ab imprŏbis improbāri aequa laus est.

[а про́бис проба́ри, аб и́мпробис импроба́ри э́ква ля́ўс эст]

Одинаково почетны и похвала достойных людей и осуждение недостойных.

A solis ortu usque ad occasum.

A solis ortu usque ad occāsum.

[а со́лис о́рту у́сквэ ад окка́зум]

От восхода солнца до захода.

Ab absurdo.

[аб абсу́рдо]

От противного (метод доказательства).

Ab abusu ad usum non valet consequentia.

Ab abūsu ad usum non valet consequentia.

[аб абу́зу ад у́зум нон ва́лет консэквэ́нциа]

Злоупотребление не довод против употребления.

Ab altero expectes, alteri quod feceris.

Ab altĕro expectes, altĕri quod fecĕris.

[аб а́льтэро экспэ́ктэс, а́льтэри квод фэ́цэрис]

Жди от другого того, что ты сделал ему сам.

Ab aqua silente cave.

[аб а́ква силе́нтэ ка́вэ]

Берегись тихой воды.

Ab equis ad asinos.

Ab equis ad asĭnos.

[аб э́квис ад а́зинос]

Из коня в ослы; пойти на понижение.

Ab exterioribus ad interiora.

Ab exteriorĭbus ad interiōra.

[аб экстэрио́рибус ад интэрио́ра]

От внешнего к внутреннему.

Ab hoc et ab hoc.

[аб гхок эт аб гхок]

Да и сяк; без смысла; кстати и некстати.

Ab imo pectore.

Ab imo pectŏre.

[аб и́мо пэ́кторэ]

Искренне; от души.

Ab incunabulis.

Ab incunabŭlis.

[аб инкуна́булис]

С колыбели.

Ab initio.

[аб ини́цио]

С возникновения.

Ab origine.

Ab origĭne.

[аб ори́гинэ]

С самого начала.

Ab ovo usque ad mala.

[аб о́во у́сквэ ад ма́ля]

От яйца до яблок; с начала до конца (Гораций; у римлян обед начинался с яиц, а заканчивался яблоками).

Ab ovo.

[аб о́во]

От яйца; сначала.

Ab uno disce omnes.

[аб у́но ди́сцэ о́мнэс]

По одному суди о других.

Ab urbe condita.

Ab urbe condĭta.

[аб у́рбэ ко́ндита]

От основания города [Рима].

Abducet praedam, qui accurrit prior.

Abdūcet praedam, qui accurrit prior.

[абду́цэт прэ́дам, кви акку́ррит при́ор]

Унесет добычу тот, кто прибежал первым.

Abiit, excessit, evasit, erupit.

Abiit, excessit, evāsit, erūpit.

[а́биит, эксцэ́ссит, эва́зит, эру́пит]

Убежал, спрятался, спасся, скрылся (Цицерон).

Ablue, pecte canem, canis est et permanet idem.

Ablue, pecte canem, canis est et permănet idem.

[а́блюэ, пэ́ктэ ка́нэм, ка́нис эст эт пэ́рманэт и́дэм]

Умой, причеши собаку, все же это собака и останется собакой.

Absentem laedit, qui cum ebrio litigat.

Absentem laedit, qui cum ebrio litĭgat.

[абсэ́нтэм ле́дит, кви кум э́брио ли́тигат]

Кто спорит с пьяным, тот воюет с тенью.

Absit invidia verbo.

[а́бсит инви́диа вэ́рбо]

Пусть сказанное не вызовет неприязни.

Absit invidia.

[а́бсит инви́диа]

Да не будет зависти.

Absit omen!

[а́бсит о́мэн]

Да не послужит это дурной приметой!

Absque omni exceptione.

Absque omni exceptiōne.

[а́бсквэ о́мни эксцэпцио́нэ]

Без всякого исключения.

Abstractum pro concreto.

Abstractum pro concrēto.

[абстра́ктум про конкрэ́то]

Абстрактное вместо конкретного.

Abusus in Baccho.

Abūsus in Baccho.

[абу́зус ин ба́кхо]

Злоупотребление вином.

Acceptissima semper munera sunt, auctor quae pretiosa facit.

Acceptissĭma semper munĕra sunt, auctor quae pretiōsa facit.

[акцэпти́ссима сэ́мпэр му́нэра сунт, а́ўктор квэ прэцио́за фа́цит]

Милее всего те подарки, что дарит дорогой нам человек.

Accidit in puncto, quod non speratur in anno.

Accĭdit in puncto, quod non sperātur in anno.

[а́кцидит ин пу́нкто, квод нон спэра́тур ин а́нно]

В один миг случается то, на что не надеешься годами.

Acta diurna.

[а́кта диу́рна]

Происшествия дня; хроника.

Actam rem agere.

Actam rem agĕre.

[а́ктам рэм а́гэрэ]

Делать сделанное дело.

Actis testantibus.

Actis testantĭbus.

[а́ктис тэста́нтибус]

По документам.

Actum atque tractatum.

Actum atque tractātum.

[а́ктум а́тквэ тракта́тум]

Сделано и обсуждено.

Actum est, ilicet.

Actum est, ilĭcet.

[а́ктум эст, и́лицэт]

Дело закончено, можно расходиться.

Actum ne agas.

[а́ктум нэ а́гас]

С чем покончено, к тому не возвращайся.

Ad absurdum.

[ад абсу́рдум]

До абсурда [доводить].

Ad acta.

[ад а́кта]

В архив.

Ad aeternam rei memoriam.

[ад этэ́рнам рэ́и мэмо́риам]

На вечную память о деле.

Ad augusta per angusta.

[ад аўгу́ста пэр ангу́ста]

Через теснины к вершинам; через трудности к достижению цели.

Ad captandum benevolentiam.

[ад капта́ндум бэнэволе́нциам]

Для снискания расположения.

Ad cogitandum et agendum homo natus est.

[ад когита́ндум эт агэ́ндум гхо́мо на́тус эст]

Для мысли и деяния рожден человек.

Ad disputandum.

[ад диспута́ндум]

Для обсуждения.

Ad duo festinans neutrum bene peregeris.

Ad duo festīnans neutrum bene peregĕris.

[ад ду́о фэсти́нанс нэ́ўтрум бэ́нэ пэрэ́гэрис]

Делая два дела наспех, ни одного хорошо не сделаешь.

Ad exemplum.

[ад эксэ́мплюм]

Ради примера.

Ad extra.

[ад э́кстра]

До крайней степени.

Ad fontes.

[ад фо́нтэс]

К источникам; к оригиналам [обращаться].

Ad futurum memoriam.

Ad futūrum memoriam.

[ад футу́рум мэмо́риам]

На долгую память.

Ad gloriam.

[ад глё́риам]

Во славу.

Ad hoc.

[ад гхок]

К этому; для данного случая; для этой цели.

Ad hominem.

Ad homĭnem.

[ад гхо́минэм]

Применительно к человеку.

Ad honores.

Ad honōres.

[ад гхоно́рэс]

Ради почета.

Ad impossibilia nemo obligatur.

Ad impossibilia nemo obligātur.

[ад импоссиби́лиа нэ́мо облига́тур]

К невозможному никого не обязывают.

Ad infinitum.

Ad infinītum.

[ад инфини́тум]

До бесконечности; без конца.

Ad instantiam.

[ад инста́нциам]

По ходатайству.

Ad Kalendas Graecas.

[ад кале́ндас грэ́кас]

До греческих календ; на неизвестный срок; никогда.

Ad libitum.

Ad libĭtum.

[ад ли́битум]

По желанию; по усмотрению.

Ad litteram.

Ad littĕram.

[ад ли́ттэрам]

Дословно; буквально.

Ad meliora tempora.

Ad meliōra tempŏra.

[ад мэлио́ра тэ́мпора]

До лучших времен.

Ad meliorem.

Ad meliōrem.

[ад мэлио́рэм]

К лучшему.

Ad memorandum.

[ад мэмора́ндум]

Для памяти.

Ad modum.

[ад мо́дум]

По образцу.

Ad multos annos.

[ад му́льтос а́ннос]

На многие годы.

Ad narrandum, non ad probandum.

[ад нарра́ндум, нон ад проба́ндум]

Для рассказывания, а не для доказывания.

Ad notam.

[ад но́там]

К сведению.

Ad notanda.

[ад нота́нда]

К сведению.

Ad notata.

Ad notāta.

[ад нота́та]

Примечание.

Ad patres.

[ад па́трэс]

К праотцам [отправиться]; умереть.

Ad poenitendum properat, cito qui judicat.

Ad poenitendum propĕrat, cito qui judĭcat. Ad poenitendum properat, cito qui iudicat.

[ад пэнитэ́ндум про́пэрат, ци́то кви ю́дикат]

Кто быстро решает, быстро кается.

Ad primos ictus non corruit ardua quercus.

[ад при́мос и́ктус нон ко́рруит а́рдуа квэ́ркус]

От первого удара не падает высокий дуб.

Ad referendum.

[ад рэфэрэ́ндум]

К докладу.

Ad rem nihil facit.

[ад рэм ни́гхиль фа́цит]

К делу не относится.

Ad rem.

[ад рэм]

К делу; по существу дела.

Ad res portandas asini vocitantur ad aulam.

Ad res portandas asĭni vocitantur ad aulam.

[ад рэс порта́ндас а́зини воцита́нтур ад а́ўлям]

Ослов зовут во двор для перевозки тяжестей.

Ad tertium.

[ад тэ́рциум]

В-третьих.

Ad turpia nemo obligatur.

Ad turpia nemo obligātur.

[ад ту́рпиа нэ́мо облига́тур]

К постыдному никого не принуждают.

Ad unguem.

[ад у́нгвэм]

До ногтя; точно.

Ad unum omnes.

[ад у́нум о́мнэс]

Все до одного.

Ad usum externum.

[ад у́зум экстэ́рнум]

Для внешнего употребления.

Ad usum internum.

[ад у́зум интэ́рнум]

Для внутреннего употребления.

Ad usum proprium.

[ад у́зум про́приум]

Для личного пользования.

Ad usum.

[ад у́зум]

Для пользования; для употребления.

Ad utrumque paratus.

Ad utrumque parātus.

[ад утру́мквэ пара́тус]

Готов к тому и другому.

Ad valorem.

Ad valōrem.

[ад валё́рэм]

По стоимости.

Ad verbum.

[ад вэ́рбум]

Слово в слово.

Ad virtutem via ardua est.

Ad virtūtem via ardua est.

[ад вирту́тэм ви́а а́рдуа эст]

К мужеству дорога терниста.

Ad vocem.

[ад во́цэм]

К слову [заметить].

Adhibenda est in jocando moderatio.

Adhibenda est in iocando moderatio.

[адгхибэ́нда эст ин ёка́ндо модэра́цио]

В шутках следует знать меру.

Aditum nocendi perfido praestat fides.

Adĭtum nocendi perfĭdo praestat fides.

[а́дитум ноцэ́нди пэ́рфидо прэ́стат фи́дэс]

Доверие, оказанное вероломному, дает ему возможность вредить.

Adversa fortuna.

Adversa fortūna.

[адвэ́рса форту́на]

При неблагоприятных обстоятельствах.

Aede tua magnus, aliena sis velut agnus.

Aede tua magnus, aliēna sis velut agnus.

[э́дэ ту́а ма́гнус, алиэ́на сис вэ́лют а́гнус]

В своем доме будь хозяином, а в чужом — ягненком.

Aedis apud postes canis est magis acer (asper) in hospes.

[э́дис а́пуд по́стэс ка́нис эст ма́гис а́цэр (а́спэр) ин гхо́спэс]

Около дверей собака громче лает на чужих людей.

Aequo animo qui malis miscetur, est malus.

Aequo anĭmo qui malis miscētur, est malus.

[э́кво а́нимо кви ма́лис мисцэ́тур, эст ма́люс]

Кто спокойно сходится с дурными людьми, тот сам дурной.

Aequo animo.

Aequo anĭmo.

[э́кво а́нимо]

Невозмутимо; спокойно.

Aes debitorem leve, grave inimicum facit.

Aes debitōrem leve, grave inimīcum facit.

[эс дэбито́рэм ле́вэ, гра́вэ иними́кум фа́цит]

Небольшой долг делает должником, а большой — врагом.

Aes partum scelere solet aera decem removere.

Aes partum scelĕre solet aera decem removēre.

[эс па́ртум сцэ́лерэ со́лет э́ра дэ́цэм рэмовэ́рэ]

Деньги, приобретенные преступным путем, обычно приносят десятикратные потери.

Aestas non semper durabit: condite nidos.

Aestas non semper durābit: condīte nidos.

[э́стас нон сэ́мпэр дура́бит: конди́тэ ни́дос]

Лето не вечно: вейте гнезда.

Aetate fruere, mobili cursu fugit.

Aetāte fruĕre, mobĭli cursu fugit.

[эта́тэ фру́эрэ, мо́били ку́рсу фу́гит]

Наслаждайся жизнью, она так быстротечна.

Aeterna nox.

[этэ́рна нокс]

Вечная ночь.

Aethiopem lavare.

Aethiŏpem lavāre.

[эти́опэм лява́рэ]

Мыть эфиопа.

Agnosco veteris vestigia flammae.

Agnosco vetĕris vestigia flammae.

[агно́ско вэ́тэрис вэсти́гиа фля́ммэ]

Узнаю следы былого пламени.

Alea jacta est.

Alea iacta est.

[а́леа я́кта эст]

Жребий брошен; выбор сделан; решение принято (Гай Юлий Цезарь).

Alias.

[а́лиас]

Иначе; по-другому.

Alibi.

Alĭbi.

[а́либи]

В другом месте.

Aliena vitia in oculis habemus, a tergo nostra sunt.

Aliēna vitia in ocŭlis habēmus, a tergo nostra sunt.

[алиэ́на ви́циа ин о́кулис гхабэ́мус, а тэ́рго но́стра сунт]

Чужие грехи у нас на глазах, а свои за спиной.

Alienos agros irrigas, tuis sitientibus.

Aliēnos agros irrĭgas, tuis sitientĭbus.

[алиэ́нос а́грос и́рригас, ту́ис сициэ́нтибус]

Орошаешь чужие поля, а твои стоят сухими.

Aliis ne feceris, quod tibi fieri non vis.

Aliis ne fecĕris, quod tibi fiĕri non vis.

[а́лиис нэ фэ́цэрис, квод ти́би фи́эри нон вис]

Не делай другим того, чего не желаешь себе.

Alit lectio ingenium.

[а́лит ле́кцио ингэ́ниум]

Чтение обогащает разум.

Aliud ex alio malum.

[а́лиуд экс а́лио ма́люм]

Одно зло вытекает из другого.

Alma mater.

[а́льма ма́тэр]

Питающая мать (об учебном заведении).

Alter ego.

[а́льтэр э́го]

Второе "я".

Altera pars.

Altĕra pars.

[а́льтэра парс]

Другая (противоположная) сторона.

Altissima quaeque flumina minimo sono labuntur.

Altissĭma quaeque flumĭna minĭmo sono labuntur.

[альти́ссима квэ́квэ флю́мина ми́нимо со́но лябу́нтур]

Наиболее глубокие реки текут с наименьшим шумом.

Amantes amentes.

[ама́нтэс амэ́нтэс]

Влюбленные-безумцы.

Amantium irae amoris integratio est.

Amantium irae amōris integratio est.

[ама́нтиум и́рэ амо́рис интэгра́цио эст]

Ссоры влюбленных — возобновление любви.

Amare et sapere vix Deo conceditur.

Amāre et sapĕre vix Deo concedĭtur.

[ама́рэ эт са́пэрэ викс дэ́о концэ́дитур]

Любить и быть мудрым вряд ли может даже Бог.

Amat victoria curam.

[а́мат викто́риа ку́рам]

Победа любит заботу.

Ambo meliores.

Ambo meliōres.

[а́мбо мэлио́рэс]

Оба хороши.

Amicitia inter pocula contracta plerumque vitrea est.

Amicitia inter pocŭla contracta plerumque vitrea est.

[амици́циа и́нтэр по́куля контра́кта плеру́мквэ ви́трэа эст]

Дружба, заключенная за рюмкой, хрупка, как стекло.

Amicitia nisi inter bonos esse non potest.

[амици́циа ни́зи и́нтэр бо́нос э́ссэ нон по́тэст]

Дружба может быть только между хорошими людьми.

Amicitia semper prodest, amor et nocet.

[амици́циа сэ́мпэр про́дэст, а́мор эт но́цэт]

Дружба всегда полезна, а любовь может и навредить.

Amicitiam natura ipsa peperit.

Amicitiam natūra ipsa pepĕrit.

[амици́циам нату́ра и́пса пэ́пэрит]

Дружбу создала сама природа.

Amicos res secundae parant, adversae probant.

Amīcos res secundae parant, adversae probant.

[ами́кос рэс сэку́ндэ па́рант, адвэ́рсэ про́бант]

Счастье дает друзей, несчастье испытывает их.

Amicum laedere ne joco quidem licet.

Amīcum laedĕre ne joco quidem licet. Amicum laedere ne ioco quidem licet.

[ами́кум ле́дэрэ нэ ё́ко кви́дэм ли́цэт]

Не следует обижать друга даже шуткой.

Amicum perdere est damnorum maximum.

Amīcum perdĕre est damnōrum maxĭmum.

[ами́кум пэ́рдэрэ эст дамно́рум ма́ксимум]

Потеря друга — наибольшая потеря.

Amicus certus in re incerta cernitur.

Amĭcus certus in re incerta cernĭtur.

[а́микус цэ́ртус ин рэ инцэ́рта цэ́рнитур]

Настоящий друг познается в беде.

Amicus cognoscitur amore, more, ore, re.

Amĭcus cognoscĭtur amōre, more, ore, re.

[а́микус когно́сцитур амо́рэ, мо́рэ, о́рэ, рэ]

Друг познается по любви, нраву, лицу, делам.

Amicus humani generis.

Amīcus humāni genĕris.

[ами́кус гхума́ни гэ́нэрис]

Друг рода человеческого.

Amicus Plato, sed magis amica veritas.

Amīcus Plato, sed magis amīca verĭtas.

[ами́кус пля́то, сэд ма́гис ами́ка вэ́ритас]

Платон мне друг, но истина — бо́льшая подруга (Аристотель).

Amicus stultorum similis efficietur.

Amīcus stultōrum simĭlis efficiētur.

[ами́кус стульто́рум си́милис эффициэ́тур]

Друг дураков станет похожим на них.

Amissum, quod nescitur non amittitur.

Amissum, quod nescĭtur non amittĭtur.

[ами́ссум, квод нэ́сцитур нон ами́ттитур]

Не знать про потерю — значит не терять.

Amittit merito proprium, qui alienum appetit.

Amittit merĭto proprium, qui aliēnum appĕtit.

[ами́ттит мэ́рито про́приум, кви алиэ́нум а́ппэтит]

Свое добро теряет тот, кто желает чужое.

Amor caecus.

[а́мор цэ́кус]

Любовь слепа.

Amor magister optimus.

Amor magister optĭmus.

[а́мор маги́стэр о́птимус]

Любовь — лучший учитель.

Amor non est medicabilis herbis.

Amor non est medicabĭlis herbis.

[а́мор нон эст мэдика́билис гхэ́рбис]

Нет от любви лекарства.

Amor omnibus idem.

Amor omnĭbus idem.

[а́мор о́мнибус и́дэм]

Любовь у всех одинакова.

Amor patriae.

[а́мор па́триэ]

Любовь к родине.

Amor timere neminem verus potest.

Amor timēre nemĭnem verus potest.

[а́мор тимэ́рэ нэ́минэм вэ́рус по́тэст]

Настоящая любовь ничего не боится.

Amor tussisque non celantur.

[а́мор тусси́сквэ нон цэля́нтур]

Любовь и кашель не спрячешь.

Amor vincit omnia.

[а́мор ви́нцит о́мниа]

Любовь все побеждает.

Amor, ut lacrima, ab oculo oritur, in cor cadit.

Amor, ut lacrĭma, ab ocŭlo orītur, in cor cadit.

[а́мор, ут ля́крима, аб о́кулё ори́тур, ин кор ка́дит]

Любовь, как слеза — из глаз рождается, на сердце падает.

Anima esuriens etiam amarum pro dulci sumit.

Anĭma esuriens etiam amārum pro dulci sumit.

[а́нима эзу́риэнс э́циам ама́рум про ду́льци су́мит]

Голодный даже горькое принимает за сладкое.

Anima satur calcat favum.

Anĭma satur calcat favum.

[а́нима са́тур ка́лькат фа́вум]

Сытая душа топчет мед.

Animos labor nutrit.

Anĭmos labor nutrit.

[а́нимос ля́бор ну́трит]

Труд питает души.

Animum debere.

Anĭmum debēre.

[а́нимум дэбэ́рэ]

Задолжать душу.

Animus aequus optimum est aerumnae condimentum.

Anĭmus aequus optĭmum est aerumnae condimentum.

[а́нимус э́квус о́птимум эст эру́мнэ кондимэ́нтум]

Спокойствие духа — надежное средство от печали.

Animus in pedes decidit.

Anĭmus in pedes decĭdit.

[а́нимус ин пэ́дэс дэ́цидит]

Душа в пятки ушла.

Anni currentis (a. c.).

[а́нни куррэ́нтис]

Сего года.

Anni futuri (a. f.).

Anni futūri (a. f.).

[а́нни футу́ри]

Следующего года.

Annosa vulpes haud [facile] capitur laqueo.

Annōsa vulpes haud [facĭle] capĭtur laqueo.

[анно́за ву́льпэс гха́уд [фа́циле] ка́питур ля́квэо]

Старая лиса не [легко] попадает в капкан.

Annum novum bonum felicem faustum fortunatumque!

Annum novum bonum felīcem faustum fortunatumque!

[а́ннум но́вум бо́нум фэли́цэм фа́ўстум фортунату́мквэ]

Пусть сопутствуют новому году счастье, успех и благополучие!

Ante annum.

[а́нтэ а́ннум]

В прошлом году.

Ante barbam doces senes.

[а́нтэ ба́рбам до́цэс сэ́нэс]

Еще борода не выросла, а ты стариков учишь.

Ante faciem populi.

Ante faciem popŭli.

[а́нтэ фа́циэм по́пули]

У всех на виду.

Ante tubam trepidas.

Ante tubam trepĭdas.

[а́нтэ ту́бам трэ́пидас]

Дрожишь еще до звука трубы.

Ante victoriam ne canas triumhum.

[а́нтэ викто́риам нэ ка́нас триу́мгхум]

Не кричи о триумфе до победы.

Ante volare cave, quam procrescant tibi pennae.

Ante volāre cave, quam procrescant tibi pennae.

[а́нтэ воля́рэ ка́вэ, квам прокрэ́скант ти́би пэ́ннэ]

Остерегайся летать, пока у тебя не выросли крылья.

Antiqua quae nunc sunt, fuerunt olim nova.

Antīqua quae nunc sunt, fuērunt olim nova.

[анти́ква квэ нунк сунт, фуэ́рунт о́лим но́ва]

То, что сейчас старое, было когда-то новым.

Antiquo more.

Antīquo more.

[анти́кво мо́рэ]

По древнему обычаю.

Antiquus amor cancer est.

Antīquus amor cancer est.

[анти́квус а́мор ка́нцэр эст]

Старая любовь возвращается.

Aperto libro.

[апэ́рто ли́бро]

С чистого листа; без подготовки.

Aquam in mortario tundere.

Aquam in mortario tundĕre.

[а́квам ин морта́рио ту́ндэрэ]

Воду в ступе толочь.

Aquam turbare dedecet, ne pura tibi desit.

Aquam turbāre dedĕcet, ne pura tibi desit.

[а́квам турба́рэ дэ́дэцэт, нэ пу́ра ти́би дэ́зит]

Чтобы тебе хватало чистой воды, не нужно ее мутить.

Aquas cineri infundere.

Aquas cinĕri infundĕre.

[а́квас ци́нэри инфу́ндэрэ]

Лить воду на пожарище.

Aquila non captat muscas.

Aquĭla non captat muscas.

[а́квиля нон ка́птат му́скас]

Орел не ловит мух.

Aquila non generat columbam.

Aquĭla non genĕrat columbam.

[а́квиля нон гэ́нэрат колю́мбам]

Орел не рождает голубя.

Arbor mala — mala mala.

[а́рбор ма́ля — ма́ля ма́ля]

Плохая яблоня — плохие яблоки.

Arbor vitae.

[а́рбор ви́тэ]

Древо жизни.

Arbore fructu cognoscitur.

Arbŏre fructu cognoscĭtur.

[а́рборэ фру́кту когно́сцитур]

Дерево узнают по плоду.

Arcades ambo.

Arcădes ambo.

[а́ркадэс а́мбо]

Оба аркадцы (Вергилий); два сапога пара.

Arcus nimium tensus rumpitur.

Arcus nimium tensus rumpĭtur.

[а́ркус ни́миум тэ́нсус ру́мпитур]

Слишком натянутая струна лопается.

Ardea culpat aquas, quia nescit nare per illas.

[а́рдэа ку́льпат а́квас, кви́а нэ́сцит на́рэ пэр и́лляс]

Цапля обвиняет воду, потому что не умеет плавать.

Argenteis hastis pugnare.

Argenteis hastis pugnāre.

[аргэ́нтэис гха́стис пугна́рэ]

Сражаться серебряными копьями.

Argumentum a contrario.

[аргумэ́нтум а контра́рио]

Доказательство от противного.

Argumentum ad ignorantiam.

[аргумэ́нтум ад игнора́нциам]

Довод, рассчитанный на неосведомленность собеседника.

Argumentum ad misericordiam.

[аргумэ́нтум ад мизэрико́рдиам]

Аргумент к милосердию (т. е. рассчитанный на жалость).

Argumentum ad oculos.

Argumentum ad ocŭlos.

[аргумэ́нтум ад о́кулёс]

Наглядное доказательство.

Argumentum ad verecundiam.

[аргумэ́нтум ад вэрэку́ндиам]

Обращение к совести.

Argumentum argentarium.

[аргумэ́нтум аргэнта́риум]

Денежный довод; взятка; подкуп.

Argumentum baculinum.

Argumentum baculīnum.

[аргумэ́нтум бакули́нум]

Палочный довод; доказательство с помощью насилия.

Arrogantia facit stultum.

[аррога́нциа фа́цит сту́льтум]

Заносчивость делает глупым.

Ars longa, vita brevis est.

[арс лё́нга, ви́та брэ́вис эст]

Жизнь коротка, искусство вечно (Гиппократ).

Ars neminem gravat.

Ars nemĭnem gravat.

[арс нэ́минэм гра́ват]

Ремесло никому не в тягость.

Ars optimum viaticum.

Ars optĭmum viatĭcum.

[арс о́птимум виа́тикум]

Ремесло — лучший помощник в дороге.

Ars Phoebea.

Ars Phoebēa.

[арс фэбэ́а]

Солнечное искусство (о медицине).

Arte et humanitate, labore et scientia.

Arte et humanitāte, labōre et scientia.

[а́ртэ эт гхуманита́тэ, лябо́рэ эт сциэ́нциа]

Искусством и человеколюбием, трудом и знаниями.

Arte.

[а́ртэ]

Мастерски; искусно

Artificem commendat opus.

Artifĭcem commendat opus.

[арти́фицэм коммэ́ндат о́пус]

Произведение хвалит мастера.

Asinos non curo.

Asĭnos non curo.

[а́зинос нон ку́ро]

На ослов не обращаю внимания.

Asinus ad lyram.

Asĭnus ad lyram.

[а́зинус ад ли́рам]

Осел о лире [рассуждает].

Asinus asinorum in saecula saeculorum.

Asĭnus asinōrum in saecŭla saeculōrum.

[а́зинус азино́рум ин сэ́куля сэкулё́рум]

Осел из ослов во веки веков.

Asinus in paleas incidit.

Asĭnus in paleas incĭdit.

[а́зинус ин па́леас и́нцидит]

И осел может наткнуться на мякину.

Astra inclinant, non necessitant.

Astra inclīnant, non necessĭtant.

[а́стра инкли́нант, нон нэцэ́сситант]

Звезды склоняют, а не принуждают.

Audaces fortuna juvat.

Audāces fortūna juvat. Audaces fortuna iuvat.

[аўда́цэс форту́на ю́ват]

Смелым судьба помогает (Вергилий).

Audentes fortuna juvat.

Audentes fortūna juvat. Audentes fortuna iuvat.

[аўдэ́нтэс форту́на ю́ват]

Отважным покровительствует удача.

Audi multa, loquere pauca.

Audi multa, loquĕre pauca.

[а́ўди му́льта, лё́квэрэ па́ўка]

Слушай много, говори мало.

Audi, cerne, tace, si vis vivere cum pace.

Audi, cerne, tace, si vis vivĕre cum pace.

[а́ўди, цэ́рнэ, та́цэ, си вис ви́вэрэ кум па́цэ]

Слушай, подмечай, молчи, если хочешь жить в согласии.

Audi, vide, sile.

[а́ўди, ви́дэ, си́ле]

Слушай, смотри, молчи.

Audiatur et altera pars.

Audiātur et altĕra pars.

[аўдиа́тур эт а́льтэра парс]

Следует выслушать и другую сторону.

Audire disce, si nescis loqui.

Audīre disce, si nescis loqui.

[аўди́рэ ди́сцэ, си нэ́сцис лё́кви]

Учись слушать, если не умеешь говорить.

Auferte malum ex vobis.

[аўфэ́ртэ ма́люм экс во́бис]

Искорените зло из среды вашей.

Aurea mediocritas.

Aurea mediocrĭtas.

[а́ўрэа мэдио́критас]

Золотая середина.

Auri sacra fames!

[а́ўри са́кра фа́мэс]

Проклятая жажда золота!

Auro quaque janua panditur.

Auro quaque janua pandĭtur. Auro quaque ianua panditur.

[а́ўро ква́квэ я́нуа па́ндитур]

Любая дверь открывается золотом.

Aurora musis amica (est).

Aurōra musis amīca (est).

[аўро́ра му́зис ами́ка (эст)]

Аврора — подруга муз (т. е. утренние часы благоприятны для занятий науками и искусством).

Ausculta et perpende.

[аўску́льта эт пэрпэ́ндэ]

Слушай [что говорит другой] и взвешивай.

Auscultare disce.

Auscultāre disce.

[аўскульта́рэ ди́сцэ]

Учись [внимательно] слушать.

Aut bene, aut nihil.

[аўт бэ́нэ, аўт ни́гхиль]

Или хорошо, или ничего.

Aut Caesar, aut nihil.

[аўт цэ́зар, аўт ни́гхиль]

Или Цезарь, или ничто; все или ничего.

Aut cum scuto, aut in scuto.

[аўт кум ску́то, аўт ин ску́то]

Со щитом или на щите.

Aut ne tentaris, aut perfice.

Aut ne tentāris, aut perfĭce.

[аўт нэ тэнта́рис, аўт пэ́рфицэ]

Или не берись, или доводи до конца.

Aut viam inveniam, aut faciam.

[аўт ви́ам инвэ́ниам, аўт фа́циам]

Или найду дорогу, или проложу ее сам.

Aut vincere, aut mori.

Aut vincĕre, aut mori.

[аўт ви́нцэрэ, аўт мо́ри]

Или победить, или уме


Ниже приводятся 2132 латинских крылатых выражения и пословицы с переводом на русский язык, транслитерацией (транскрипцией) и ударениями.

Знак ў обозначает неслоговой звук [у].

Знак гх обозначает фрикативный звук [γ], которому соответствует г в белорусском языке, а также соответствующий звук в русских словах Господи, ага и т. п.

Транслитерация (транскрипция) латинских слов онлайн здесь.

A cane non magno saepe ingens aper tenetur.

A cane non magno saepe ingens aper tenētur.

[а ка́нэ нон ма́гно сэ́пэ и́нгэнс а́пэр тэнэ́тур]

Маленькая собачка часто удерживает огромного кабана.

A capite ad calcem.

A capĭte ad calcem.

[а ка́питэ ад ка́льцэм]

С ног до головы.

A casu ad casum.

[а ка́зу ад ка́зум]

От случая к случаю.

A contrario.

[а контра́рио]

От противного [доказывать].

A limine.

A limĭne.

[а ли́минэ]

С порога.

A linea.

[а ли́нэа]

С новой строки.

A majore bovi discit arare minor.

A majōre bovi discit arāre minor. A maiore bovi discit arare minor.

[а майо́рэ бо́ви ди́сцит ара́рэ ми́нор]

У старшего вола учится пахать молодой.

A maximis ad minima.

A maxĭmis ad minĭma.

[а ма́ксимис ад ми́нима]

От большого к малому.

A pedibus usque ad caput.

A pedĭbus usque ad caput.

[а пэ́дибус у́сквэ ад ка́пут]

С ног до головы.

A posteriori.

A posteriōri.

[а постэрио́ри]

Исходя из опыта.

A prima facie.

[а при́ма фа́циэ]

На первый взгляд.

A priori.

A priōri.

[а прио́ри]

Заранее; независимо от опыта.

A probis probari, ab improbis improbari aequa laus est.

A probis probāri, ab imprŏbis improbāri aequa laus est.

[а про́бис проба́ри, аб и́мпробис импроба́ри э́ква ля́ўс эст]

Одинаково почетны и похвала достойных людей и осуждение недостойных.

A solis ortu usque ad occasum.

A solis ortu usque ad occāsum.

[а со́лис о́рту у́сквэ ад окка́зум]

От восхода солнца до захода.

Ab absurdo.

[аб абсу́рдо]

От противного (метод доказательства).

Ab abusu ad usum non valet consequentia.

Ab abūsu ad usum non valet consequentia.

[аб абу́зу ад у́зум нон ва́лет консэквэ́нциа]

Злоупотребление не довод против употребления.

Ab altero expectes, alteri quod feceris.

Ab altĕro expectes, altĕri quod fecĕris.

[аб а́льтэро экспэ́ктэс, а́льтэри квод фэ́цэрис]

Жди от другого того, что ты сделал ему сам.

Ab aqua silente cave.

[аб а́ква силе́нтэ ка́вэ]

Берегись тихой воды.

Ab equis ad asinos.

Ab equis ad asĭnos.

[аб э́квис ад а́зинос]

Из коня в ослы; пойти на понижение.

Ab exterioribus ad interiora.

Ab exteriorĭbus ad interiōra.

[аб экстэрио́рибус ад интэрио́ра]

От внешнего к внутреннему.

Ab hoc et ab hoc.

[аб гхок эт аб гхок]

Да и сяк; без смысла; кстати и некстати.

Ab imo pectore.

Ab imo pectŏre.

[аб и́мо пэ́кторэ]

Искренне; от души.

Ab incunabulis.

Ab incunabŭlis.

[аб инкуна́булис]

С колыбели.

Ab initio.

[аб ини́цио]

С возникновения.

Ab origine.

Ab origĭne.

[аб ори́гинэ]

С самого начала.

Ab ovo usque ad mala.

[аб о́во у́сквэ ад ма́ля]

От яйца до яблок; с начала до конца (Гораций; у римлян обед начинался с яиц, а заканчивался яблоками).

Ab ovo.

[аб о́во]

От яйца; сначала.

Ab uno disce omnes.

[аб у́но ди́сцэ о́мнэс]

По одному суди о других.

Ab urbe condita.

Ab urbe condĭta.

[аб у́рбэ ко́ндита]

От основания города [Рима].

Abducet praedam, qui accurrit prior.

Abdūcet praedam, qui accurrit prior.

[абду́цэт прэ́дам, кви акку́ррит при́ор]

Унесет добычу тот, кто прибежал первым.

Abiit, excessit, evasit, erupit.

Abiit, excessit, evāsit, erūpit.

[а́биит, эксцэ́ссит, эва́зит, эру́пит]

Убежал, спрятался, спасся, скрылся (Цицерон).

Ablue, pecte canem, canis est et permanet idem.

Ablue, pecte canem, canis est et permănet idem.

[а́блюэ, пэ́ктэ ка́нэм, ка́нис эст эт пэ́рманэт и́дэм]

Умой, причеши собаку, все же это собака и останется собакой.

Absentem laedit, qui cum ebrio litigat.

Absentem laedit, qui cum ebrio litĭgat.

[абсэ́нтэм ле́дит, кви кум э́брио ли́тигат]

Кто спорит с пьяным, тот воюет с тенью.

Absit invidia verbo.

[а́бсит инви́диа вэ́рбо]

Пусть сказанное не вызовет неприязни.

Absit invidia.

[а́бсит инви́диа]

Да не будет зависти.

Absit omen!

[а́бсит о́мэн]

Да не послужит это дурной приметой!

Absque omni exceptione.

Absque omni exceptiōne.

[а́бсквэ о́мни эксцэпцио́нэ]

Без всякого исключения.

Abstractum pro concreto.

Abstractum pro concrēto.

[абстра́ктум про конкрэ́то]

Абстрактное вместо конкретного.

Abusus in Baccho.

Abūsus in Baccho.

[абу́зус ин ба́кхо]

Злоупотребление вином.

Acceptissima semper munera sunt, auctor quae pretiosa facit.

Acceptissĭma semper munĕra sunt, auctor quae pretiōsa facit.

[акцэпти́ссима сэ́мпэр му́нэра сунт, а́ўктор квэ прэцио́за фа́цит]

Милее всего те подарки, что дарит дорогой нам человек.

Accidit in puncto, quod non speratur in anno.

Accĭdit in puncto, quod non sperātur in anno.

[а́кцидит ин пу́нкто, квод нон спэра́тур ин а́нно]

В один миг случается то, на что не надеешься годами.

Acta diurna.

[а́кта диу́рна]

Происшествия дня; хроника.

Actam rem agere.

Actam rem agĕre.

[а́ктам рэм а́гэрэ]

Делать сделанное дело.

Actis testantibus.

Actis testantĭbus.

[а́ктис тэста́нтибус]

По документам.

Actum atque tractatum.

Actum atque tractātum.

[а́ктум а́тквэ тракта́тум]

Сделано и обсуждено.

Actum est, ilicet.

Actum est, ilĭcet.

[а́ктум эст, и́лицэт]

Дело закончено, можно расходиться.

Actum ne agas.

[а́ктум нэ а́гас]

С чем покончено, к тому не возвращайся.

Ad absurdum.

[ад абсу́рдум]

До абсурда [доводить].

Ad acta.

[ад а́кта]

В архив.

Ad aeternam rei memoriam.

[ад этэ́рнам рэ́и мэмо́риам]

На вечную память о деле.

Ad augusta per angusta.

[ад аўгу́ста пэр ангу́ста]

Через теснины к вершинам; через трудности к достижению цели.

Ad captandum benevolentiam.

[ад капта́ндум бэнэволе́нциам]

Для снискания расположения.

Ad cogitandum et agendum homo natus est.

[ад когита́ндум эт агэ́ндум гхо́мо на́тус эст]

Для мысли и деяния рожден человек.

Ad disputandum.

[ад диспута́ндум]

Для обсуждения.

Ad duo festinans neutrum bene peregeris.

Ad duo festīnans neutrum bene peregĕris.

[ад ду́о фэсти́нанс нэ́ўтрум бэ́нэ пэрэ́гэрис]

Делая два дела наспех, ни одного хорошо не сделаешь.

Ad exemplum.

[ад эксэ́мплюм]

Ради примера.

Ad extra.

[ад э́кстра]

До крайней степени.

Ad fontes.

[ад фо́нтэс]

К источникам; к оригиналам [обращаться].

Ad futurum memoriam.

Ad futūrum memoriam.

[ад футу́рум мэмо́риам]

На долгую память.

Ad gloriam.

[ад глё́риам]

Во славу.

Ad hoc.

[ад гхок]

К этому; для данного случая; для этой цели.

Ad hominem.

Ad homĭnem.

[ад гхо́минэм]

Применительно к человеку.

Ad honores.

Ad honōres.

[ад гхоно́рэс]

Ради почета.

Ad impossibilia nemo obligatur.

Ad impossibilia nemo obligātur.

[ад импоссиби́лиа нэ́мо облига́тур]

К невозможному никого не обязывают.

Ad infinitum.

Ad infinītum.

[ад инфини́тум]

До бесконечности; без конца.

Ad instantiam.

[ад инста́нциам]

По ходатайству.

Ad Kalendas Graecas.

[ад кале́ндас грэ́кас]

До греческих календ; на неизвестный срок; никогда.

Ad libitum.

Ad libĭtum.

[ад ли́битум]

По желанию; по усмотрению.

Ad litteram.

Ad littĕram.

[ад ли́ттэрам]

Дословно; буквально.

Ad meliora tempora.

Ad meliōra tempŏra.

[ад мэлио́ра тэ́мпора]

До лучших времен.

Ad meliorem.

Ad meliōrem.

[ад мэлио́рэм]

К лучшему.

Ad memorandum.

[ад мэмора́ндум]

Для памяти.

Ad modum.

[ад мо́дум]

По образцу.

Ad multos annos.

[ад му́льтос а́ннос]

На многие годы.

Ad narrandum, non ad probandum.

[ад нарра́ндум, нон ад проба́ндум]

Для рассказывания, а не для доказывания.

Ad notam.

[ад но́там]

К сведению.

Ad notanda.

[ад нота́нда]

К сведению.

Ad notata.

Ad notāta.

[ад нота́та]

Примечание.

Ad patres.

[ад па́трэс]

К праотцам [отправиться]; умереть.

Ad poenitendum properat, cito qui judicat.

Ad poenitendum propĕrat, cito qui judĭcat. Ad poenitendum properat, cito qui iudicat.

[ад пэнитэ́ндум про́пэрат, ци́то кви ю́дикат]

Кто быстро решает, быстро кается.

Ad primos ictus non corruit ardua quercus.

[ад при́мос и́ктус нон ко́рруит а́рдуа квэ́ркус]

От первого удара не падает высокий дуб.

Ad referendum.

[ад рэфэрэ́ндум]

К докладу.

Ad rem nihil facit.

[ад рэм ни́гхиль фа́цит]

К делу не относится.

Ad rem.

[ад рэм]

К делу; по существу дела.

Ad res portandas asini vocitantur ad aulam.

Ad res portandas asĭni vocitantur ad aulam.

[ад рэс порта́ндас а́зини воцита́нтур ад а́ўлям]

Ослов зовут во двор для перевозки тяжестей.

Ad tertium.

[ад тэ́рциум]

В-третьих.

Ad turpia nemo obligatur.

Ad turpia nemo obligātur.

[ад ту́рпиа нэ́мо облига́тур]

К постыдному никого не принуждают.

Ad unguem.

[ад у́нгвэм]

До ногтя; точно.

Ad unum omnes.

[ад у́нум о́мнэс]

Все до одного.

Ad usum externum.

[ад у́зум экстэ́рнум]

Для внешнего употребления.

Ad usum internum.

[ад у́зум интэ́рнум]

Для внутреннего употребления.

Ad usum proprium.

[ад у́зум про́приум]

Для личного пользования.

Ad usum.

[ад у́зум]

Для пользования; для употребления.

Ad utrumque paratus.

Ad utrumque parātus.

[ад утру́мквэ пара́тус]

Готов к тому и другому.

Ad valorem.

Ad valōrem.

[ад валё́рэм]

По стоимости.

Ad verbum.

[ад вэ́рбум]

Слово в слово.

Ad virtutem via ardua est.

Ad virtūtem via ardua est.

[ад вирту́тэм ви́а а́рдуа эст]

К мужеству дорога терниста.

Ad vocem.

[ад во́цэм]

К слову [заметить].

Adhibenda est in jocando moderatio.

Adhibenda est in iocando moderatio.

[адгхибэ́нда эст ин ёка́ндо модэра́цио]

В шутках следует знать меру.

Aditum nocendi perfido praestat fides.

Adĭtum nocendi perfĭdo praestat fides.

[а́дитум ноцэ́нди пэ́рфидо прэ́стат фи́дэс]

Доверие, оказанное вероломному, дает ему возможность вредить.

Adversa fortuna.

Adversa fortūna.

[адвэ́рса форту́на]

При неблагоприятных обстоятельствах.

Aede tua magnus, aliena sis velut agnus.

Aede tua magnus, aliēna sis velut agnus.

[э́дэ ту́а ма́гнус, алиэ́на сис вэ́лют а́гнус]

В своем доме будь хозяином, а в чужом — ягненком.

Aedis apud postes canis est magis acer (asper) in hospes.

[э́дис а́пуд по́стэс ка́нис эст ма́гис а́цэр (а́спэр) ин гхо́спэс]

Около дверей собака громче лает на чужих людей.

Aequo animo qui malis miscetur, est malus.

Aequo anĭmo qui malis miscētur, est malus.

[э́кво а́нимо кви ма́лис мисцэ́тур, эст ма́люс]

Кто спокойно сходится с дурными людьми, тот сам дурной.

Aequo animo.

Aequo anĭmo.

[э́кво а́нимо]

Невозмутимо; спокойно.

Aes debitorem leve, grave inimicum facit.

Aes debitōrem leve, grave inimīcum facit.

[эс дэбито́рэм ле́вэ, гра́вэ иними́кум фа́цит]

Небольшой долг делает должником, а большой — врагом.

Aes partum scelere solet aera decem removere.

Aes partum scelĕre solet aera decem removēre.

[эс па́ртум сцэ́лерэ со́лет э́ра дэ́цэм рэмовэ́рэ]

Деньги, приобретенные преступным путем, обычно приносят десятикратные потери.

Aestas non semper durabit: condite nidos.

Aestas non semper durābit: condīte nidos.

[э́стас нон сэ́мпэр дура́бит: конди́тэ ни́дос]

Лето не вечно: вейте гнезда.

Aetate fruere, mobili cursu fugit.

Aetāte fruĕre, mobĭli cursu fugit.

[эта́тэ фру́эрэ, мо́били ку́рсу фу́гит]

Наслаждайся жизнью, она так быстротечна.

Aeterna nox.

[этэ́рна нокс]

Вечная ночь.

Aethiopem lavare.

Aethiŏpem lavāre.

[эти́опэм лява́рэ]

Мыть эфиопа.

Agnosco veteris vestigia flammae.

Agnosco vetĕris vestigia flammae.

[агно́ско вэ́тэрис вэсти́гиа фля́ммэ]

Узнаю следы былого пламени.

Alea jacta est.

Alea iacta est.

[а́леа я́кта эст]

Жребий брошен; выбор сделан; решение принято (Гай Юлий Цезарь).

Alias.

[а́лиас]

Иначе; по-другому.

Alibi.

Alĭbi.

[а́либи]

В другом месте.

Aliena vitia in oculis habemus, a tergo nostra sunt.

Aliēna vitia in ocŭlis habēmus, a tergo nostra sunt.

[алиэ́на ви́циа ин о́кулис гхабэ́мус, а тэ́рго но́стра сунт]

Чужие грехи у нас на глазах, а свои за спиной.

Alienos agros irrigas, tuis sitientibus.

Aliēnos agros irrĭgas, tuis sitientĭbus.

[алиэ́нос а́грос и́рригас, ту́ис сициэ́нтибус]

Орошаешь чужие поля, а твои стоят сухими.

Aliis ne feceris, quod tibi fieri non vis.

Aliis ne fecĕris, quod tibi fiĕri non vis.

[а́лиис нэ фэ́цэрис, квод ти́би фи́эри нон вис]

Не делай другим того, чего не желаешь себе.

Alit lectio ingenium.

[а́лит ле́кцио ингэ́ниум]

Чтение обогащает разум.

Aliud ex alio malum.

[а́лиуд экс а́лио ма́люм]

Одно зло вытекает из другого.

Alma mater.

[а́льма ма́тэр]

Питающая мать (об учебном заведении).

Alter ego.

[а́льтэр э́го]

Второе "я".

Altera pars.

Altĕra pars.

[а́льтэра парс]

Другая (противоположная) сторона.

Altissima quaeque flumina minimo sono labuntur.

Altissĭma quaeque flumĭna minĭmo sono labuntur.

[альти́ссима квэ́квэ флю́мина ми́нимо со́но лябу́нтур]

Наиболее глубокие реки текут с наименьшим шумом.

Amantes amentes.

[ама́нтэс амэ́нтэс]

Влюбленные-безумцы.

Amantium irae amoris integratio est.

Amantium irae amōris integratio est.

[ама́нтиум и́рэ амо́рис интэгра́цио эст]

Ссоры влюбленных — возобновление любви.

Amare et sapere vix Deo conceditur.

Amāre et sapĕre vix Deo concedĭtur.

[ама́рэ эт са́пэрэ викс дэ́о концэ́дитур]

Любить и быть мудрым вряд ли может даже Бог.

Amat victoria curam.

[а́мат викто́риа ку́рам]

Победа любит заботу.

Ambo meliores.

Ambo meliōres.

[а́мбо мэлио́рэс]

Оба хороши.

Amicitia inter pocula contracta plerumque vitrea est.

Amicitia inter pocŭla contracta plerumque vitrea est.

[амици́циа и́нтэр по́куля контра́кта плеру́мквэ ви́трэа эст]

Дружба, заключенная за рюмкой, хрупка, как стекло.

Amicitia nisi inter bonos esse non potest.

[амици́циа ни́зи и́нтэр бо́нос э́ссэ нон по́тэст]

Дружба может быть только между хорошими людьми.

Amicitia semper prodest, amor et nocet.

[амици́циа сэ́мпэр про́дэст, а́мор эт но́цэт]

Дружба всегда полезна, а любовь может и навредить.

Amicitiam natura ipsa peperit.

Amicitiam natūra ipsa pepĕrit.

[амици́циам нату́ра и́пса пэ́пэрит]

Дружбу создала сама природа.

Amicos res secundae parant, adversae probant.

Amīcos res secundae parant, adversae probant.

[ами́кос рэс сэку́ндэ па́рант, адвэ́рсэ про́бант]

Счастье дает друзей, несчастье испытывает их.

Amicum laedere ne joco quidem licet.

Amīcum laedĕre ne joco quidem licet. Amicum laedere ne ioco quidem licet.

[ами́кум ле́дэрэ нэ ё́ко кви́дэм ли́цэт]

Не следует обижать друга даже шуткой.

Amicum perdere est damnorum maximum.

Amīcum perdĕre est damnōrum maxĭmum.

[ами́кум пэ́рдэрэ эст дамно́рум ма́ксимум]

Потеря друга — наибольшая потеря.

Amicus certus in re incerta cernitur.

Amĭcus certus in re incerta cernĭtur.

[а́микус цэ́ртус ин рэ инцэ́рта цэ́рнитур]

Настоящий друг познается в беде.

Amicus cognoscitur amore, more, ore, re.

Amĭcus cognoscĭtur amōre, more, ore, re.

[а́микус когно́сцитур амо́рэ, мо́рэ, о́рэ, рэ]

Друг познается по любви, нраву, лицу, делам.

Amicus humani generis.

Amīcus humāni genĕris.

[ами́кус гхума́ни гэ́нэрис]

Друг рода человеческого.

Amicus Plato, sed magis amica veritas.

Amīcus Plato, sed magis amīca verĭtas.

[ами́кус пля́то, сэд ма́гис ами́ка вэ́ритас]

Платон мне друг, но истина — бо́льшая подруга (Аристотель).

Amicus stultorum similis efficietur.

Amīcus stultōrum simĭlis efficiētur.

[ами́кус стульто́рум си́милис эффициэ́тур]

Друг дураков станет похожим на них.

Amissum, quod nescitur non amittitur.

Amissum, quod nescĭtur non amittĭtur.

[ами́ссум, квод нэ́сцитур нон ами́ттитур]

Не знать про потерю — значит не терять.

Amittit merito proprium, qui alienum appetit.

Amittit merĭto proprium, qui aliēnum appĕtit.

[ами́ттит мэ́рито про́приум, кви алиэ́нум а́ппэтит]

Свое добро теряет тот, кто желает чужое.

Amor caecus.

[а́мор цэ́кус]

Любовь слепа.

Amor magister optimus.

Amor magister optĭmus.

[а́мор маги́стэр о́птимус]

Любовь — лучший учитель.

Amor non est medicabilis herbis.

Amor non est medicabĭlis herbis.

[а́мор нон эст мэдика́билис гхэ́рбис]

Нет от любви лекарства.

Amor omnibus idem.

Amor omnĭbus idem.

[а́мор о́мнибус и́дэм]

Любовь у всех одинакова.

Amor patriae.

[а́мор па́триэ]

Любовь к родине.

Amor timere neminem verus potest.

Amor timēre nemĭnem verus potest.

[а́мор тимэ́рэ нэ́минэм вэ́рус по́тэст]

Настоящая любовь ничего не боится.

Amor tussisque non celantur.

[а́мор тусси́сквэ нон цэля́нтур]

Любовь и кашель не спрячешь.

Amor vincit omnia.

[а́мор ви́нцит о́мниа]

Любовь все побеждает.

Amor, ut lacrima, ab oculo oritur, in cor cadit.

Amor, ut lacrĭma, ab ocŭlo orītur, in cor cadit.

[а́мор, ут ля́крима, аб о́кулё ори́тур, ин кор ка́дит]

Любовь, как слеза — из глаз рождается, на сердце падает.

Anima esuriens etiam amarum pro dulci sumit.

Anĭma esuriens etiam amārum pro dulci sumit.

[а́нима эзу́риэнс э́циам ама́рум про ду́льци су́мит]

Голодный даже горькое принимает за сладкое.

Anima satur calcat favum.

Anĭma satur calcat favum.

[а́нима са́тур ка́лькат фа́вум]

Сытая душа топчет мед.

Animos labor nutrit.

Anĭmos labor nutrit.

[а́нимос ля́бор ну́трит]

Труд питает души.

Animum debere.

Anĭmum debēre.

[а́нимум дэбэ́рэ]

Задолжать душу.

Animus aequus optimum est aerumnae condimentum.

Anĭmus aequus optĭmum est aerumnae condimentum.

[а́нимус э́квус о́птимум эст эру́мнэ кондимэ́нтум]

Спокойствие духа — надежное средство от печали.

Animus in pedes decidit.

Anĭmus in pedes decĭdit.

[а́нимус ин пэ́дэс дэ́цидит]

Душа в пятки ушла.

Anni currentis (a. c.).

[а́нни куррэ́нтис]

Сего года.

Anni futuri (a. f.).

Anni futūri (a. f.).

[а́нни футу́ри]

Следующего года.

Annosa vulpes haud [facile] capitur laqueo.

Annōsa vulpes haud [facĭle] capĭtur laqueo.

[анно́за ву́льпэс гха́уд [фа́циле] ка́питур ля́квэо]

Старая лиса не [легко] попадает в капкан.

Annum novum bonum felicem faustum fortunatumque!

Annum novum bonum felīcem faustum fortunatumque!

[а́ннум но́вум бо́нум фэли́цэм фа́ўстум фортунату́мквэ]

Пусть сопутствуют новому году счастье, успех и благополучие!

Ante annum.

[а́нтэ а́ннум]

В прошлом году.

Ante barbam doces senes.

[а́нтэ ба́рбам до́цэс сэ́нэс]

Еще борода не выросла, а ты стариков учишь.

Ante faciem populi.

Ante faciem popŭli.

[а́нтэ фа́циэм по́пули]

У всех на виду.

Ante tubam trepidas.

Ante tubam trepĭdas.

[а́нтэ ту́бам трэ́пидас]

Дрожишь еще до звука трубы.

Ante victoriam ne canas triumhum.

[а́нтэ викто́риам нэ ка́нас триу́мгхум]

Не кричи о триумфе до победы.

Ante volare cave, quam procrescant tibi pennae.

Ante volāre cave, quam procrescant tibi pennae.

[а́нтэ воля́рэ ка́вэ, квам прокрэ́скант ти́би пэ́ннэ]

Остерегайся летать, пока у тебя не выросли крылья.

Antiqua quae nunc sunt, fuerunt olim nova.

Antīqua quae nunc sunt, fuērunt olim nova.

[анти́ква квэ нунк сунт, фуэ́рунт о́лим но́ва]

То, что сейчас старое, было когда-то новым.

Antiquo more.

Antīquo more.

[анти́кво мо́рэ]

По древнему обычаю.

Antiquus amor cancer est.

Antīquus amor cancer est.

[анти́квус а́мор ка́нцэр эст]

Старая любовь возвращается.

Aperto libro.

[апэ́рто ли́бро]

С чистого листа; без подготовки.

Aquam in mortario tundere.

Aquam in mortario tundĕre.

[а́квам ин морта́рио ту́ндэрэ]

Воду в ступе толочь.

Aquam turbare dedecet, ne pura tibi desit.

Aquam turbāre dedĕcet, ne pura tibi desit.

[а́квам турба́рэ дэ́дэцэт, нэ пу́ра ти́би дэ́зит]

Чтобы тебе хватало чистой воды, не нужно ее мутить.

Aquas cineri infundere.

Aquas cinĕri infundĕre.

[а́квас ци́нэри инфу́ндэрэ]

Лить воду на пожарище.

Aquila non captat muscas.

Aquĭla non captat muscas.

[а́квиля нон ка́птат му́скас]

Орел не ловит мух.

Aquila non generat columbam.

Aquĭla non genĕrat columbam.

[а́квиля нон гэ́нэрат колю́мбам]

Орел не рождает голубя.

Arbor mala — mala mala.

[а́рбор ма́ля — ма́ля ма́ля]

Плохая яблоня — плохие яблоки.

Arbor vitae.

[а́рбор ви́тэ]

Древо жизни.

Arbore fructu cognoscitur.

Arbŏre fructu cognoscĭtur.

[а́рборэ фру́кту когно́сцитур]

Дерево узнают по плоду.

Arcades ambo.

Arcădes ambo.

[а́ркадэс а́мбо]

Оба аркадцы (Вергилий); два сапога пара.

Arcus nimium tensus rumpitur.

Arcus nimium tensus rumpĭtur.

[а́ркус ни́миум тэ́нсус ру́мпитур]

Слишком натянутая струна лопается.

Ardea culpat aquas, quia nescit nare per illas.

[а́рдэа ку́льпат а́квас, кви́а нэ́сцит на́рэ пэр и́лляс]

Цапля обвиняет воду, потому что не умеет плавать.

Argenteis hastis pugnare.

Argenteis hastis pugnāre.

[аргэ́нтэис гха́стис пугна́рэ]

Сражаться серебряными копьями.

Argumentum a contrario.

[аргумэ́нтум а контра́рио]

Доказательство от противного.

Argumentum ad ignorantiam.

[аргумэ́нтум ад игнора́нциам]

Довод, рассчитанный на неосведомленность собеседника.

Argumentum ad misericordiam.

[аргумэ́нтум ад мизэрико́рдиам]

Аргумент к милосердию (т. е. рассчитанный на жалость).

Argumentum ad oculos.

Argumentum ad ocŭlos.

[аргумэ́нтум ад о́кулёс]

Наглядное доказательство.

Argumentum ad verecundiam.

[аргумэ́нтум ад вэрэку́ндиам]

Обращение к совести.

Argumentum argentarium.

[аргумэ́нтум аргэнта́риум]

Денежный довод; взятка; подкуп.

Argumentum baculinum.

Argumentum baculīnum.

[аргумэ́нтум бакули́нум]

Палочный довод; доказательство с помощью насилия.

Arrogantia facit stultum.

[аррога́нциа фа́цит сту́льтум]

Заносчивость делает глупым.

Ars longa, vita brevis est.

[арс лё́нга, ви́та брэ́вис эст]

Жизнь коротка, искусство вечно (Гиппократ).

Ars neminem gravat.

Ars nemĭnem gravat.

[арс нэ́минэм гра́ват]

Ремесло никому не в тягость.

Ars optimum viaticum.

Ars optĭmum viatĭcum.

[арс о́птимум виа́тикум]

Ремесло — лучший помощник в дороге.

Ars Phoebea.

Ars Phoebēa.

[арс фэбэ́а]

Солнечное искусство (о медицине).

Arte et humanitate, labore et scientia.

Arte et humanitāte, labōre et scientia.

[а́ртэ эт гхуманита́тэ, лябо́рэ эт сциэ́нциа]

Искусством и человеколюбием, трудом и знаниями.

Arte.

[а́ртэ]

Мастерски; искусно

Artificem commendat opus.

Artifĭcem commendat opus.

[арти́фицэм коммэ́ндат о́пус]

Произведение хвалит мастера.

Asinos non curo.

Asĭnos non curo.

[а́зинос нон ку́ро]

На ослов не обращаю внимания.

Asinus ad lyram.

Asĭnus ad lyram.

[а́зинус ад ли́рам]

Осел о лире [рассуждает].

Asinus asinorum in saecula saeculorum.

Asĭnus asinōrum in saecŭla saeculōrum.

[а́зинус азино́рум ин сэ́куля сэкулё́рум]

Осел из ослов во веки веков.

Asinus in paleas incidit.

Asĭnus in paleas incĭdit.

[а́зинус ин па́леас и́нцидит]

И осел может наткнуться на мякину.

Astra inclinant, non necessitant.

Astra inclīnant, non necessĭtant.

[а́стра инкли́нант, нон нэцэ́сситант]

Звезды склоняют, а не принуждают.

Audaces fortuna juvat.

Audāces fortūna juvat. Audaces fortuna iuvat.

[аўда́цэс форту́на ю́ват]

Смелым судьба помогает (Вергилий).

Audentes fortuna juvat.

Audentes fortūna juvat. Audentes fortuna iuvat.

[аўдэ́нтэс форту́на ю́ват]

Отважным покровительствует удача.

Audi multa, loquere pauca.

Audi multa, loquĕre pauca.

[а́ўди му́льта, лё́квэрэ па́ўка]

Слушай много, говори мало.

Audi, cerne, tace, si vis vivere cum pace.

Audi, cerne, tace, si vis vivĕre cum pace.

[а́ўди, цэ́рнэ, та́цэ, си вис ви́вэрэ кум па́цэ]

Слушай, подмечай, молчи, если хочешь жить в согласии.

Audi, vide, sile.

[а́ўди, ви́дэ, си́ле]

Слушай, смотри, молчи.

Audiatur et altera pars.

Audiātur et altĕra pars.

[аўдиа́тур эт а́льтэра парс]

Следует выслушать и другую сторону.

Audire disce, si nescis loqui.

Audīre disce, si nescis loqui.

[аўди́рэ ди́сцэ, си нэ́сцис лё́кви]

Учись слушать, если не умеешь говорить.

Auferte malum ex vobis.

[аўфэ́ртэ ма́люм экс во́бис]

Искорените зло из среды вашей.

Aurea mediocritas.

Aurea mediocrĭtas.

[а́ўрэа мэдио́критас]

Золотая середина.

Auri sacra fames!

[а́ўри са́кра фа́мэс]

Проклятая жажда золота!

Auro quaque janua panditur.

Auro quaque janua pandĭtur. Auro quaque ianua panditur.

[а́ўро ква́квэ я́нуа па́ндитур]

Любая дверь открывается золотом.

Aurora musis amica (est).

Aurōra musis amīca (est).

[аўро́ра му́зис ами́ка (эст)]

Аврора — подруга муз (т. е. утренние часы благоприятны для занятий науками и искусством).

Ausculta et perpende.

[аўску́льта эт пэрпэ́ндэ]

Слушай [что говорит другой] и взвешивай.

Auscultare disce.

Auscultāre disce.

[аўскульта́рэ ди́сцэ]

Учись [внимательно] слушать.

Aut bene, aut nihil.

[аўт бэ́нэ, аўт ни́гхиль]

Или хорошо, или ничего.

Aut Caesar, aut nihil.

[аўт цэ́зар, аўт ни́гхиль]

Или Цезарь, или ничто; все или ничего.

Aut cum scuto, aut in scuto.

[аўт кум ску́то, аўт ин ску́то]

Со щитом или на щите.

Aut ne tentaris, aut perfice.

Aut ne tentāris, aut perfĭce.

[аўт нэ тэнта́рис, аўт пэ́рфицэ]

Или не берись, или доводи до конца.

Aut viam inveniam, aut faciam.

[аўт ви́ам инвэ́ниам, аўт фа́циам]

Или найду дорогу, или проложу ее сам.

Aut vincere, aut mori.

Aut vincĕre, aut mori.

[аўт ви́нцэрэ, аўт мо́ри]

Или победить, или уме

Невоенный анализ-59. 18 апреля 2024

Традиционный дисклеймер: Я не военный, не анонимный телеграмщик, не Цицерон, тусовки от меня в истерике, не учу Генштаб воевать, генералов не увольняю, в «милитари порно» не снимаюсь, ...

«ВД»: ВС РФ поразили гостиницу с летным составом ВСУ у аэродрома в Днепре

Российские военные поразили гостиницу с летным составом ВСУ у аэродрома Авиаторское в украинском Днепре (Днепропетровске). Об этом сообщает Telegram-канал «Военное дело».Источники утвер...

Пропавший шесть лет назад и признанный погибшим немецкий миллиардер нашелся в Москве

Просто забавная история со счастливым концом для всех: Немецкий миллиардер, владелец и директор сети супермаркетов Карл-Эриван Хауб шесть лет назад был признан на родине погибшим. Он загадочно ...

Обсудить
    • oZerit
    • 18 сентября 2021 г. 01:22
    :thumbsup:
  • :collision: :collision: :collision: :thumbsup: :thumbsup: :thumbsup:
  • :thumbsup: