2100+ латинских пословиц и крылатых выражений с переводом на русский язык, транскрипцией (транслитерацией) и ударениями

Ниже приводятся 2132 латинских крылатых выражения и пословицы с переводом на русский язык, транслитерацией (транскрипцией) и ударениями.
Знак ў обозначает неслоговой звук [у].
Знак гх обозначает фрикативный звук [γ], которому соответствует г в белорусском языке, а также соответствующий звук в русских словах Господи, ага и т. п.
Транслитерация (транскрипция) латинских слов онлайн здесь.
ПОЛНЫЙ список, и источник
A probis probari, ab improbis improbari aequa laus est.
A probis probāri, ab imprŏbis improbāri aequa laus est.
[а про́бис проба́ри, аб и́мпробис импроба́ри э́ква ля́ўс эст]
Одинаково почетны и похвала до
стойных людей и осуждение недостойных.
A cane non magno saepe ingens aper tenetur.
A cane non magno saepe ingens aper tenētur.
[а ка́нэ нон ма́гно сэ́пэ и́нгэнс а́пэр тэнэ́тур]
Маленькая собачка часто удерживает огромного кабана.
A capite ad calcem.
A capĭte ad calcem.
[а ка́питэ ад ка́льцэм]
С ног до головы.
A casu ad casum.
[а ка́зу ад ка́зум]
От случая к случаю.
A contrario.
[а контра́рио]
От противного [доказывать].
A limine.
A limĭne.
[а ли́минэ]
С порога.
A linea.
[а ли́нэа]
С новой строки.
A majore bovi discit arare minor.
A majōre bovi discit arāre minor. A maiore bovi discit arare minor.
[а майо́рэ бо́ви ди́сцит ара́рэ ми́нор]
У старшего вола учится пахать молодой.
A maximis ad minima.
A maxĭmis ad minĭma.
[а ма́ксимис ад ми́нима]
От большого к малому.
A pedibus usque ad caput.
A pedĭbus usque ad caput.
[а пэ́дибус у́сквэ ад ка́пут]
С ног до головы.
A posteriori.
A posteriōri.
[а постэрио́ри]
Исходя из опыта.
A prima facie.
[а при́ма фа́циэ]
На первый взгляд.
A priori.
A priōri.
[а прио́ри]
Заранее; независимо от опыта.
A probis probari, ab improbis improbari aequa laus est.
A probis probāri, ab imprŏbis improbāri aequa laus est.
[а про́бис проба́ри, аб и́мпробис импроба́ри э́ква ля́ўс эст]
Одинаково почетны и похвала достойных людей и осуждение недостойных.
A solis ortu usque ad occasum.
A solis ortu usque ad occāsum.
[а со́лис о́рту у́сквэ ад окка́зум]
От восхода солнца до захода.
Ab absurdo.
[аб абсу́рдо]
От противного (метод доказательства).
Ab abusu ad usum non valet consequentia.
Ab abūsu ad usum non valet consequentia.
[аб абу́зу ад у́зум нон ва́лет консэквэ́нциа]
Злоупотребление не довод против употребления.
Ab altero expectes, alteri quod feceris.
Ab altĕro expectes, altĕri quod fecĕris.
[аб а́льтэро экспэ́ктэс, а́льтэри квод фэ́цэрис]
Жди от другого того, что ты сделал ему сам.
Ab aqua silente cave.
[аб а́ква силе́нтэ ка́вэ]
Берегись тихой воды.
Ab equis ad asinos.
Ab equis ad asĭnos.
[аб э́квис ад а́зинос]
Из коня в ослы; пойти на понижение.
Ab exterioribus ad interiora.
Ab exteriorĭbus ad interiōra.
[аб экстэрио́рибус ад интэрио́ра]
От внешнего к внутреннему.
Ab hoc et ab hoc.
[аб гхок эт аб гхок]
Да и сяк; без смысла; кстати и некстати.
Ab imo pectore.
Ab imo pectŏre.
[аб и́мо пэ́кторэ]
Искренне; от души.
Ab incunabulis.
Ab incunabŭlis.
[аб инкуна́булис]
С колыбели.
Ab initio.
[аб ини́цио]
С возникновения.
Ab origine.
Ab origĭne.
[аб ори́гинэ]
С самого начала.
Ab ovo usque ad mala.
[аб о́во у́сквэ ад ма́ля]
От яйца до яблок; с начала до конца (Гораций; у римлян обед начинался с яиц, а заканчивался яблоками).
Ab ovo.
[аб о́во]
От яйца; сначала.
Ab uno disce omnes.
[аб у́но ди́сцэ о́мнэс]
По одному суди о других.
Ab urbe condita.
Ab urbe condĭta.
[аб у́рбэ ко́ндита]
От основания города [Рима].
Abducet praedam, qui accurrit prior.
Abdūcet praedam, qui accurrit prior.
[абду́цэт прэ́дам, кви акку́ррит при́ор]
Унесет добычу тот, кто прибежал первым.
Abiit, excessit, evasit, erupit.
Abiit, excessit, evāsit, erūpit.
[а́биит, эксцэ́ссит, эва́зит, эру́пит]
Убежал, спрятался, спасся, скрылся (Цицерон).
Ablue, pecte canem, canis est et permanet idem.
Ablue, pecte canem, canis est et permănet idem.
[а́блюэ, пэ́ктэ ка́нэм, ка́нис эст эт пэ́рманэт и́дэм]
Умой, причеши собаку, все же это собака и останется собакой.
Absentem laedit, qui cum ebrio litigat.
Absentem laedit, qui cum ebrio litĭgat.
[абсэ́нтэм ле́дит, кви кум э́брио ли́тигат]
Кто спорит с пьяным, тот воюет с тенью.
Absit invidia verbo.
[а́бсит инви́диа вэ́рбо]
Пусть сказанное не вызовет неприязни.
Absit invidia.
[а́бсит инви́диа]
Да не будет зависти.
Absit omen!
[а́бсит о́мэн]
Да не послужит это дурной приметой!
Absque omni exceptione.
Absque omni exceptiōne.
[а́бсквэ о́мни эксцэпцио́нэ]
Без всякого исключения.
Abstractum pro concreto.
Abstractum pro concrēto.
[абстра́ктум про конкрэ́то]
Абстрактное вместо конкретного.
Abusus in Baccho.
Abūsus in Baccho.
[абу́зус ин ба́кхо]
Злоупотребление вином.
Acceptissima semper munera sunt, auctor quae pretiosa facit.
Acceptissĭma semper munĕra sunt, auctor quae pretiōsa facit.
[акцэпти́ссима сэ́мпэр му́нэра сунт, а́ўктор квэ прэцио́за фа́цит]
Милее всего те подарки, что дарит дорогой нам человек.
Accidit in puncto, quod non speratur in anno.
Accĭdit in puncto, quod non sperātur in anno.
[а́кцидит ин пу́нкто, квод нон спэра́тур ин а́нно]
В один миг случается то, на что не надеешься годами.
Acta diurna.
[а́кта диу́рна]
Происшествия дня; хроника.
Actam rem agere.
Actam rem agĕre.
[а́ктам рэм а́гэрэ]
Делать сделанное дело.
Actis testantibus.
Actis testantĭbus.
[а́ктис тэста́нтибус]
По документам.
Actum atque tractatum.
Actum atque tractātum.
[а́ктум а́тквэ тракта́тум]
Сделано и обсуждено.
Actum est, ilicet.
Actum est, ilĭcet.
[а́ктум эст, и́лицэт]
Дело закончено, можно расходиться.
Actum ne agas.
[а́ктум нэ а́гас]
С чем покончено, к тому не возвращайся.
Ad absurdum.
[ад абсу́рдум]
До абсурда [доводить].
Ad acta.
[ад а́кта]
В архив.
Ad aeternam rei memoriam.
[ад этэ́рнам рэ́и мэмо́риам]
На вечную память о деле.
Ad augusta per angusta.
[ад аўгу́ста пэр ангу́ста]
Через теснины к вершинам; через трудности к достижению цели.
Ad captandum benevolentiam.
[ад капта́ндум бэнэволе́нциам]
Для снискания расположения.
Ad cogitandum et agendum homo natus est.
[ад когита́ндум эт агэ́ндум гхо́мо на́тус эст]
Для мысли и деяния рожден человек.
Ad disputandum.
[ад диспута́ндум]
Для обсуждения.
Ad duo festinans neutrum bene peregeris.
Ad duo festīnans neutrum bene peregĕris.
[ад ду́о фэсти́нанс нэ́ўтрум бэ́нэ пэрэ́гэрис]
Делая два дела наспех, ни одного хорошо не сделаешь.
Ad exemplum.
[ад эксэ́мплюм]
Ради примера.
Ad extra.
[ад э́кстра]
До крайней степени.
Ad fontes.
[ад фо́нтэс]
К источникам; к оригиналам [обращаться].
Ad futurum memoriam.
Ad futūrum memoriam.
[ад футу́рум мэмо́риам]
На долгую память.
Ad gloriam.
[ад глё́риам]
Во славу.
Ad hoc.
[ад гхок]
К этому; для данного случая; для этой цели.
Ad hominem.
Ad homĭnem.
[ад гхо́минэм]
Применительно к человеку.
Ad honores.
Ad honōres.
[ад гхоно́рэс]
Ради почета.
Ad impossibilia nemo obligatur.
Ad impossibilia nemo obligātur.
[ад импоссиби́лиа нэ́мо облига́тур]
К невозможному никого не обязывают.
Ad infinitum.
Ad infinītum.
[ад инфини́тум]
До бесконечности; без конца.
Ad instantiam.
[ад инста́нциам]
По ходатайству.
Ad Kalendas Graecas.
[ад кале́ндас грэ́кас]
До греческих календ; на неизвестный срок; никогда.
Ad libitum.
Ad libĭtum.
[ад ли́битум]
По желанию; по усмотрению.
Ad litteram.
Ad littĕram.
[ад ли́ттэрам]
Дословно; буквально.
Ad meliora tempora.
Ad meliōra tempŏra.
[ад мэлио́ра тэ́мпора]
До лучших времен.
Ad meliorem.
Ad meliōrem.
[ад мэлио́рэм]
К лучшему.
Ad memorandum.
[ад мэмора́ндум]
Для памяти.
Ad modum.
[ад мо́дум]
По образцу.
Ad multos annos.
[ад му́льтос а́ннос]
На многие годы.
Ad narrandum, non ad probandum.
[ад нарра́ндум, нон ад проба́ндум]
Для рассказывания, а не для доказывания.
Ad notam.
[ад но́там]
К сведению.
Ad notanda.
[ад нота́нда]
К сведению.
Ad notata.
Ad notāta.
[ад нота́та]
Примечание.
Ad patres.
[ад па́трэс]
К праотцам [отправиться]; умереть.
Ad poenitendum properat, cito qui judicat.
Ad poenitendum propĕrat, cito qui judĭcat. Ad poenitendum properat, cito qui iudicat.
[ад пэнитэ́ндум про́пэрат, ци́то кви ю́дикат]
Кто быстро решает, быстро кается.
Ad primos ictus non corruit ardua quercus.
[ад при́мос и́ктус нон ко́рруит а́рдуа квэ́ркус]
От первого удара не падает высокий дуб.
Ad referendum.
[ад рэфэрэ́ндум]
К докладу.
Ad rem nihil facit.
[ад рэм ни́гхиль фа́цит]
К делу не относится.
Ad rem.
[ад рэм]
К делу; по существу дела.
Ad res portandas asini vocitantur ad aulam.
Ad res portandas asĭni vocitantur ad aulam.
[ад рэс порта́ндас а́зини воцита́нтур ад а́ўлям]
Ослов зовут во двор для перевозки тяжестей.
Ad tertium.
[ад тэ́рциум]
В-третьих.
Ad turpia nemo obligatur.
Ad turpia nemo obligātur.
[ад ту́рпиа нэ́мо облига́тур]
К постыдному никого не принуждают.
Ad unguem.
[ад у́нгвэм]
До ногтя; точно.
Ad unum omnes.
[ад у́нум о́мнэс]
Все до одного.
Ad usum externum.
[ад у́зум экстэ́рнум]
Для внешнего употребления.
Ad usum internum.
[ад у́зум интэ́рнум]
Для внутреннего употребления.
Ad usum proprium.
[ад у́зум про́приум]
Для личного пользования.
Ad usum.
[ад у́зум]
Для пользования; для употребления.
Ad utrumque paratus.
Ad utrumque parātus.
[ад утру́мквэ пара́тус]
Готов к тому и другому.
Ad valorem.
Ad valōrem.
[ад валё́рэм]
По стоимости.
Ad verbum.
[ад вэ́рбум]
Слово в слово.
Ad virtutem via ardua est.
Ad virtūtem via ardua est.
[ад вирту́тэм ви́а а́рдуа эст]
К мужеству дорога терниста.
Ad vocem.
[ад во́цэм]
К слову [заметить].
Adhibenda est in jocando moderatio.
Adhibenda est in iocando moderatio.
[адгхибэ́нда эст ин ёка́ндо модэра́цио]
В шутках следует знать меру.
Aditum nocendi perfido praestat fides.
Adĭtum nocendi perfĭdo praestat fides.
[а́дитум ноцэ́нди пэ́рфидо прэ́стат фи́дэс]
Доверие, оказанное вероломному, дает ему возможность вредить.
Adversa fortuna.
Adversa fortūna.
[адвэ́рса форту́на]
При неблагоприятных обстоятельствах.
Aede tua magnus, aliena sis velut agnus.
Aede tua magnus, aliēna sis velut agnus.
[э́дэ ту́а ма́гнус, алиэ́на сис вэ́лют а́гнус]
В своем доме будь хозяином, а в чужом — ягненком.
Aedis apud postes canis est magis acer (asper) in hospes.
[э́дис а́пуд по́стэс ка́нис эст ма́гис а́цэр (а́спэр) ин гхо́спэс]
Около дверей собака громче лает на чужих людей.
Aequo animo qui malis miscetur, est malus.
Aequo anĭmo qui malis miscētur, est malus.
[э́кво а́нимо кви ма́лис мисцэ́тур, эст ма́люс]
Кто спокойно сходится с дурными людьми, тот сам дурной.
Aequo animo.
Aequo anĭmo.
[э́кво а́нимо]
Невозмутимо; спокойно.
Aes debitorem leve, grave inimicum facit.
Aes debitōrem leve, grave inimīcum facit.
[эс дэбито́рэм ле́вэ, гра́вэ иними́кум фа́цит]
Небольшой долг делает должником, а большой — врагом.
Aes partum scelere solet aera decem removere.
Aes partum scelĕre solet aera decem removēre.
[эс па́ртум сцэ́лерэ со́лет э́ра дэ́цэм рэмовэ́рэ]
Деньги, приобретенные преступным путем, обычно приносят десятикратные потери.
Aestas non semper durabit: condite nidos.
Aestas non semper durābit: condīte nidos.
[э́стас нон сэ́мпэр дура́бит: конди́тэ ни́дос]
Лето не вечно: вейте гнезда.
Aetate fruere, mobili cursu fugit.
Aetāte fruĕre, mobĭli cursu fugit.
[эта́тэ фру́эрэ, мо́били ку́рсу фу́гит]
Наслаждайся жизнью, она так быстротечна.
Aeterna nox.
[этэ́рна нокс]
Вечная ночь.
Aethiopem lavare.
Aethiŏpem lavāre.
[эти́опэм лява́рэ]
Мыть эфиопа.
Agnosco veteris vestigia flammae.
Agnosco vetĕris vestigia flammae.
[агно́ско вэ́тэрис вэсти́гиа фля́ммэ]
Узнаю следы былого пламени.
Alea jacta est.
Alea iacta est.
[а́леа я́кта эст]
Жребий брошен; выбор сделан; решение принято (Гай Юлий Цезарь).
Alias.
[а́лиас]
Иначе; по-другому.
Alibi.
Alĭbi.
[а́либи]
В другом месте.
Aliena vitia in oculis habemus, a tergo nostra sunt.
Aliēna vitia in ocŭlis habēmus, a tergo nostra sunt.
[алиэ́на ви́циа ин о́кулис гхабэ́мус, а тэ́рго но́стра сунт]
Чужие грехи у нас на глазах, а свои за спиной.
Alienos agros irrigas, tuis sitientibus.
Aliēnos agros irrĭgas, tuis sitientĭbus.
[алиэ́нос а́грос и́рригас, ту́ис сициэ́нтибус]
Орошаешь чужие поля, а твои стоят сухими.
Aliis ne feceris, quod tibi fieri non vis.
Aliis ne fecĕris, quod tibi fiĕri non vis.
[а́лиис нэ фэ́цэрис, квод ти́би фи́эри нон вис]
Не делай другим того, чего не желаешь себе.
Alit lectio ingenium.
[а́лит ле́кцио ингэ́ниум]
Чтение обогащает разум.
Aliud ex alio malum.
[а́лиуд экс а́лио ма́люм]
Одно зло вытекает из другого.
Alma mater.
[а́льма ма́тэр]
Питающая мать (об учебном заведении).
Alter ego.
[а́льтэр э́го]
Второе "я".
Altera pars.
Altĕra pars.
[а́льтэра парс]
Другая (противоположная) сторона.
Altissima quaeque flumina minimo sono labuntur.
Altissĭma quaeque flumĭna minĭmo sono labuntur.
[альти́ссима квэ́квэ флю́мина ми́нимо со́но лябу́нтур]
Наиболее глубокие реки текут с наименьшим шумом.
Amantes amentes.
[ама́нтэс амэ́нтэс]
Влюбленные-безумцы.
Amantium irae amoris integratio est.
Amantium irae amōris integratio est.
[ама́нтиум и́рэ амо́рис интэгра́цио эст]
Ссоры влюбленных — возобновление любви.
Amare et sapere vix Deo conceditur.
Amāre et sapĕre vix Deo concedĭtur.
[ама́рэ эт са́пэрэ викс дэ́о концэ́дитур]
Любить и быть мудрым вряд ли может даже Бог.
Amat victoria curam.
[а́мат викто́риа ку́рам]
Победа любит заботу.
Ambo meliores.
Ambo meliōres.
[а́мбо мэлио́рэс]
Оба хороши.
Amicitia inter pocula contracta plerumque vitrea est.
Amicitia inter pocŭla contracta plerumque vitrea est.
[амици́циа и́нтэр по́куля контра́кта плеру́мквэ ви́трэа эст]
Дружба, заключенная за рюмкой, хрупка, как стекло.
Amicitia nisi inter bonos esse non potest.
[амици́циа ни́зи и́нтэр бо́нос э́ссэ нон по́тэст]
Дружба может быть только между хорошими людьми.
Amicitia semper prodest, amor et nocet.
[амици́циа сэ́мпэр про́дэст, а́мор эт но́цэт]
Дружба всегда полезна, а любовь может и навредить.
Amicitiam natura ipsa peperit.
Amicitiam natūra ipsa pepĕrit.
[амици́циам нату́ра и́пса пэ́пэрит]
Дружбу создала сама природа.
Amicos res secundae parant, adversae probant.
Amīcos res secundae parant, adversae probant.
[ами́кос рэс сэку́ндэ па́рант, адвэ́рсэ про́бант]
Счастье дает друзей, несчастье испытывает их.
Amicum laedere ne joco quidem licet.
Amīcum laedĕre ne joco quidem licet. Amicum laedere ne ioco quidem licet.
[ами́кум ле́дэрэ нэ ё́ко кви́дэм ли́цэт]
Не следует обижать друга даже шуткой.
Amicum perdere est damnorum maximum.
Amīcum perdĕre est damnōrum maxĭmum.
[ами́кум пэ́рдэрэ эст дамно́рум ма́ксимум]
Потеря друга — наибольшая потеря.
Amicus certus in re incerta cernitur.
Amĭcus certus in re incerta cernĭtur.
[а́микус цэ́ртус ин рэ инцэ́рта цэ́рнитур]
Настоящий друг познается в беде.
Amicus cognoscitur amore, more, ore, re.
Amĭcus cognoscĭtur amōre, more, ore, re.
[а́микус когно́сцитур амо́рэ, мо́рэ, о́рэ, рэ]
Друг познается по любви, нраву, лицу, делам.
Amicus humani generis.
Amīcus humāni genĕris.
[ами́кус гхума́ни гэ́нэрис]
Друг рода человеческого.
Amicus Plato, sed magis amica veritas.
Amīcus Plato, sed magis amīca verĭtas.
[ами́кус пля́то, сэд ма́гис ами́ка вэ́ритас]
Платон мне друг, но истина — бо́льшая подруга (Аристотель).
Amicus stultorum similis efficietur.
Amīcus stultōrum simĭlis efficiētur.
[ами́кус стульто́рум си́милис эффициэ́тур]
Друг дураков станет похожим на них.
Amissum, quod nescitur non amittitur.
Amissum, quod nescĭtur non amittĭtur.
[ами́ссум, квод нэ́сцитур нон ами́ттитур]
Не знать про потерю — значит не терять.
Amittit merito proprium, qui alienum appetit.
Amittit merĭto proprium, qui aliēnum appĕtit.
[ами́ттит мэ́рито про́приум, кви алиэ́нум а́ппэтит]
Свое добро теряет тот, кто желает чужое.
Amor caecus.
[а́мор цэ́кус]
Любовь слепа.
Amor magister optimus.
Amor magister optĭmus.
[а́мор маги́стэр о́птимус]
Любовь — лучший учитель.
Amor non est medicabilis herbis.
Amor non est medicabĭlis herbis.
[а́мор нон эст мэдика́билис гхэ́рбис]
Нет от любви лекарства.
Amor omnibus idem.
Amor omnĭbus idem.
[а́мор о́мнибус и́дэм]
Любовь у всех одинакова.
Amor patriae.
[а́мор па́триэ]
Любовь к родине.
Amor timere neminem verus potest.
Amor timēre nemĭnem verus potest.
[а́мор тимэ́рэ нэ́минэм вэ́рус по́тэст]
Настоящая любовь ничего не боится.
Amor tussisque non celantur.
[а́мор тусси́сквэ нон цэля́нтур]
Любовь и кашель не спрячешь.
Amor vincit omnia.
[а́мор ви́нцит о́мниа]
Любовь все побеждает.
Amor, ut lacrima, ab oculo oritur, in cor cadit.
Amor, ut lacrĭma, ab ocŭlo orītur, in cor cadit.
[а́мор, ут ля́крима, аб о́кулё ори́тур, ин кор ка́дит]
Любовь, как слеза — из глаз рождается, на сердце падает.
Anima esuriens etiam amarum pro dulci sumit.
Anĭma esuriens etiam amārum pro dulci sumit.
[а́нима эзу́риэнс э́циам ама́рум про ду́льци су́мит]
Голодный даже горькое принимает за сладкое.
Anima satur calcat favum.
Anĭma satur calcat favum.
[а́нима са́тур ка́лькат фа́вум]
Сытая душа топчет мед.
Animos labor nutrit.
Anĭmos labor nutrit.
[а́нимос ля́бор ну́трит]
Труд питает души.
Animum debere.
Anĭmum debēre.
[а́нимум дэбэ́рэ]
Задолжать душу.
Animus aequus optimum est aerumnae condimentum.
Anĭmus aequus optĭmum est aerumnae condimentum.
[а́нимус э́квус о́птимум эст эру́мнэ кондимэ́нтум]
Спокойствие духа — надежное средство от печали.
Animus in pedes decidit.
Anĭmus in pedes decĭdit.
[а́нимус ин пэ́дэс дэ́цидит]
Душа в пятки ушла.
Anni currentis (a. c.).
[а́нни куррэ́нтис]
Сего года.
Anni futuri (a. f.).
Anni futūri (a. f.).
[а́нни футу́ри]
Следующего года.
Annosa vulpes haud [facile] capitur laqueo.
Annōsa vulpes haud [facĭle] capĭtur laqueo.
[анно́за ву́льпэс гха́уд [фа́циле] ка́питур ля́квэо]
Старая лиса не [легко] попадает в капкан.
Annum novum bonum felicem faustum fortunatumque!
Annum novum bonum felīcem faustum fortunatumque!
[а́ннум но́вум бо́нум фэли́цэм фа́ўстум фортунату́мквэ]
Пусть сопутствуют новому году счастье, успех и благополучие!
Ante annum.
[а́нтэ а́ннум]
В прошлом году.
Ante barbam doces senes.
[а́нтэ ба́рбам до́цэс сэ́нэс]
Еще борода не выросла, а ты стариков учишь.
Ante faciem populi.
Ante faciem popŭli.
[а́нтэ фа́циэм по́пули]
У всех на виду.
Ante tubam trepidas.
Ante tubam trepĭdas.
[а́нтэ ту́бам трэ́пидас]
Дрожишь еще до звука трубы.
Ante victoriam ne canas triumhum.
[а́нтэ викто́риам нэ ка́нас триу́мгхум]
Не кричи о триумфе до победы.
Ante volare cave, quam procrescant tibi pennae.
Ante volāre cave, quam procrescant tibi pennae.
[а́нтэ воля́рэ ка́вэ, квам прокрэ́скант ти́би пэ́ннэ]
Остерегайся летать, пока у тебя не выросли крылья.
Antiqua quae nunc sunt, fuerunt olim nova.
Antīqua quae nunc sunt, fuērunt olim nova.
[анти́ква квэ нунк сунт, фуэ́рунт о́лим но́ва]
То, что сейчас старое, было когда-то новым.
Antiquo more.
Antīquo more.
[анти́кво мо́рэ]
По древнему обычаю.
Antiquus amor cancer est.
Antīquus amor cancer est.
[анти́квус а́мор ка́нцэр эст]
Старая любовь возвращается.
Aperto libro.
[апэ́рто ли́бро]
С чистого листа; без подготовки.
Aquam in mortario tundere.
Aquam in mortario tundĕre.
[а́квам ин морта́рио ту́ндэрэ]
Воду в ступе толочь.
Aquam turbare dedecet, ne pura tibi desit.
Aquam turbāre dedĕcet, ne pura tibi desit.
[а́квам турба́рэ дэ́дэцэт, нэ пу́ра ти́би дэ́зит]
Чтобы тебе хватало чистой воды, не нужно ее мутить.
Aquas cineri infundere.
Aquas cinĕri infundĕre.
[а́квас ци́нэри инфу́ндэрэ]
Лить воду на пожарище.
Aquila non captat muscas.
Aquĭla non captat muscas.
[а́квиля нон ка́птат му́скас]
Орел не ловит мух.
Aquila non generat columbam.
Aquĭla non genĕrat columbam.
[а́квиля нон гэ́нэрат колю́мбам]
Орел не рождает голубя.
Arbor mala — mala mala.
[а́рбор ма́ля — ма́ля ма́ля]
Плохая яблоня — плохие яблоки.
Arbor vitae.
[а́рбор ви́тэ]
Древо жизни.
Arbore fructu cognoscitur.
Arbŏre fructu cognoscĭtur.
[а́рборэ фру́кту когно́сцитур]
Дерево узнают по плоду.
Arcades ambo.
Arcădes ambo.
[а́ркадэс а́мбо]
Оба аркадцы (Вергилий); два сапога пара.
Arcus nimium tensus rumpitur.
Arcus nimium tensus rumpĭtur.
[а́ркус ни́миум тэ́нсус ру́мпитур]
Слишком натянутая струна лопается.
Ardea culpat aquas, quia nescit nare per illas.
[а́рдэа ку́льпат а́квас, кви́а нэ́сцит на́рэ пэр и́лляс]
Цапля обвиняет воду, потому что не умеет плавать.
Argenteis hastis pugnare.
Argenteis hastis pugnāre.
[аргэ́нтэис гха́стис пугна́рэ]
Сражаться серебряными копьями.
Argumentum a contrario.
[аргумэ́нтум а контра́рио]
Доказательство от противного.
Argumentum ad ignorantiam.
[аргумэ́нтум ад игнора́нциам]
Довод, рассчитанный на неосведомленность собеседника.
Argumentum ad misericordiam.
[аргумэ́нтум ад мизэрико́рдиам]
Аргумент к милосердию (т. е. рассчитанный на жалость).
Argumentum ad oculos.
Argumentum ad ocŭlos.
[аргумэ́нтум ад о́кулёс]
Наглядное доказательство.
Argumentum ad verecundiam.
[аргумэ́нтум ад вэрэку́ндиам]
Обращение к совести.
Argumentum argentarium.
[аргумэ́нтум аргэнта́риум]
Денежный довод; взятка; подкуп.
Argumentum baculinum.
Argumentum baculīnum.
[аргумэ́нтум бакули́нум]
Палочный довод; доказательство с помощью насилия.
Arrogantia facit stultum.
[аррога́нциа фа́цит сту́льтум]
Заносчивость делает глупым.
Ars longa, vita brevis est.
[арс лё́нга, ви́та брэ́вис эст]
Жизнь коротка, искусство вечно (Гиппократ).
Ars neminem gravat.
Ars nemĭnem gravat.
[арс нэ́минэм гра́ват]
Ремесло никому не в тягость.
Ars optimum viaticum.
Ars optĭmum viatĭcum.
[арс о́птимум виа́тикум]
Ремесло — лучший помощник в дороге.
Ars Phoebea.
Ars Phoebēa.
[арс фэбэ́а]
Солнечное искусство (о медицине).
Arte et humanitate, labore et scientia.
Arte et humanitāte, labōre et scientia.
[а́ртэ эт гхуманита́тэ, лябо́рэ эт сциэ́нциа]
Искусством и человеколюбием, трудом и знаниями.
Arte.
[а́ртэ]
Мастерски; искусно
Artificem commendat opus.
Artifĭcem commendat opus.
[арти́фицэм коммэ́ндат о́пус]
Произведение хвалит мастера.
Asinos non curo.
Asĭnos non curo.
[а́зинос нон ку́ро]
На ослов не обращаю внимания.
Asinus ad lyram.
Asĭnus ad lyram.
[а́зинус ад ли́рам]
Осел о лире [рассуждает].
Asinus asinorum in saecula saeculorum.
Asĭnus asinōrum in saecŭla saeculōrum.
[а́зинус азино́рум ин сэ́куля сэкулё́рум]
Осел из ослов во веки веков.
Asinus in paleas incidit.
Asĭnus in paleas incĭdit.
[а́зинус ин па́леас и́нцидит]
И осел может наткнуться на мякину.
Astra inclinant, non necessitant.
Astra inclīnant, non necessĭtant.
[а́стра инкли́нант, нон нэцэ́сситант]
Звезды склоняют, а не принуждают.
Audaces fortuna juvat.
Audāces fortūna juvat. Audaces fortuna iuvat.
[аўда́цэс форту́на ю́ват]
Смелым судьба помогает (Вергилий).
Audentes fortuna juvat.
Audentes fortūna juvat. Audentes fortuna iuvat.
[аўдэ́нтэс форту́на ю́ват]
Отважным покровительствует удача.
Audi multa, loquere pauca.
Audi multa, loquĕre pauca.
[а́ўди му́льта, лё́квэрэ па́ўка]
Слушай много, говори мало.
Audi, cerne, tace, si vis vivere cum pace.
Audi, cerne, tace, si vis vivĕre cum pace.
[а́ўди, цэ́рнэ, та́цэ, си вис ви́вэрэ кум па́цэ]
Слушай, подмечай, молчи, если хочешь жить в согласии.
Audi, vide, sile.
[а́ўди, ви́дэ, си́ле]
Слушай, смотри, молчи.
Audiatur et altera pars.
Audiātur et altĕra pars.
[аўдиа́тур эт а́льтэра парс]
Следует выслушать и другую сторону.
Audire disce, si nescis loqui.
Audīre disce, si nescis loqui.
[аўди́рэ ди́сцэ, си нэ́сцис лё́кви]
Учись слушать, если не умеешь говорить.
Auferte malum ex vobis.
[аўфэ́ртэ ма́люм экс во́бис]
Искорените зло из среды вашей.
Aurea mediocritas.
Aurea mediocrĭtas.
[а́ўрэа мэдио́критас]
Золотая середина.
Auri sacra fames!
[а́ўри са́кра фа́мэс]
Проклятая жажда золота!
Auro quaque janua panditur.
Auro quaque janua pandĭtur. Auro quaque ianua panditur.
[а́ўро ква́квэ я́нуа па́ндитур]
Любая дверь открывается золотом.
Aurora musis amica (est).
Aurōra musis amīca (est).
[аўро́ра му́зис ами́ка (эст)]
Аврора — подруга муз (т. е. утренние часы благоприятны для занятий науками и искусством).
Ausculta et perpende.
[аўску́льта эт пэрпэ́ндэ]
Слушай [что говорит другой] и взвешивай.
Auscultare disce.
Auscultāre disce.
[аўскульта́рэ ди́сцэ]
Учись [внимательно] слушать.
Aut bene, aut nihil.
[аўт бэ́нэ, аўт ни́гхиль]
Или хорошо, или ничего.
Aut Caesar, aut nihil.
[аўт цэ́зар, аўт ни́гхиль]
Или Цезарь, или ничто; все или ничего.
Aut cum scuto, aut in scuto.
[аўт кум ску́то, аўт ин ску́то]
Со щитом или на щите.
Aut ne tentaris, aut perfice.
Aut ne tentāris, aut perfĭce.
[аўт нэ тэнта́рис, аўт пэ́рфицэ]
Или не берись, или доводи до конца.
Aut viam inveniam, aut faciam.
[аўт ви́ам инвэ́ниам, аўт фа́циам]
Или найду дорогу, или проложу ее сам.
Aut vincere, aut mori.
Aut vincĕre, aut mori.
[аўт ви́нцэрэ, аўт мо́ри]
Или победить, или уме
Ниже приводятся 2132 латинских крылатых выражения и пословицы с переводом на русский язык, транслитерацией (транскрипцией) и ударениями.
Знак ў обозначает неслоговой звук [у].
Знак гх обозначает фрикативный звук [γ], которому соответствует г в белорусском языке, а также соответствующий звук в русских словах Господи, ага и т. п.
Транслитерация (транскрипция) латинских слов онлайн здесь.
A cane non magno saepe ingens aper tenetur.
A cane non magno saepe ingens aper tenētur.
[а ка́нэ нон ма́гно сэ́пэ и́нгэнс а́пэр тэнэ́тур]
Маленькая собачка часто удерживает огромного кабана.
A capite ad calcem.
A capĭte ad calcem.
[а ка́питэ ад ка́льцэм]
С ног до головы.
A casu ad casum.
[а ка́зу ад ка́зум]
От случая к случаю.
A contrario.
[а контра́рио]
От противного [доказывать].
A limine.
A limĭne.
[а ли́минэ]
С порога.
A linea.
[а ли́нэа]
С новой строки.
A majore bovi discit arare minor.
A majōre bovi discit arāre minor. A maiore bovi discit arare minor.
[а майо́рэ бо́ви ди́сцит ара́рэ ми́нор]
У старшего вола учится пахать молодой.
A maximis ad minima.
A maxĭmis ad minĭma.
[а ма́ксимис ад ми́нима]
От большого к малому.
A pedibus usque ad caput.
A pedĭbus usque ad caput.
[а пэ́дибус у́сквэ ад ка́пут]
С ног до головы.
A posteriori.
A posteriōri.
[а постэрио́ри]
Исходя из опыта.
A prima facie.
[а при́ма фа́циэ]
На первый взгляд.
A priori.
A priōri.
[а прио́ри]
Заранее; независимо от опыта.
A probis probari, ab improbis improbari aequa laus est.
A probis probāri, ab imprŏbis improbāri aequa laus est.
[а про́бис проба́ри, аб и́мпробис импроба́ри э́ква ля́ўс эст]
Одинаково почетны и похвала достойных людей и осуждение недостойных.
A solis ortu usque ad occasum.
A solis ortu usque ad occāsum.
[а со́лис о́рту у́сквэ ад окка́зум]
От восхода солнца до захода.
Ab absurdo.
[аб абсу́рдо]
От противного (метод доказательства).
Ab abusu ad usum non valet consequentia.
Ab abūsu ad usum non valet consequentia.
[аб абу́зу ад у́зум нон ва́лет консэквэ́нциа]
Злоупотребление не довод против употребления.
Ab altero expectes, alteri quod feceris.
Ab altĕro expectes, altĕri quod fecĕris.
[аб а́льтэро экспэ́ктэс, а́льтэри квод фэ́цэрис]
Жди от другого того, что ты сделал ему сам.
Ab aqua silente cave.
[аб а́ква силе́нтэ ка́вэ]
Берегись тихой воды.
Ab equis ad asinos.
Ab equis ad asĭnos.
[аб э́квис ад а́зинос]
Из коня в ослы; пойти на понижение.
Ab exterioribus ad interiora.
Ab exteriorĭbus ad interiōra.
[аб экстэрио́рибус ад интэрио́ра]
От внешнего к внутреннему.
Ab hoc et ab hoc.
[аб гхок эт аб гхок]
Да и сяк; без смысла; кстати и некстати.
Ab imo pectore.
Ab imo pectŏre.
[аб и́мо пэ́кторэ]
Искренне; от души.
Ab incunabulis.
Ab incunabŭlis.
[аб инкуна́булис]
С колыбели.
Ab initio.
[аб ини́цио]
С возникновения.
Ab origine.
Ab origĭne.
[аб ори́гинэ]
С самого начала.
Ab ovo usque ad mala.
[аб о́во у́сквэ ад ма́ля]
От яйца до яблок; с начала до конца (Гораций; у римлян обед начинался с яиц, а заканчивался яблоками).
Ab ovo.
[аб о́во]
От яйца; сначала.
Ab uno disce omnes.
[аб у́но ди́сцэ о́мнэс]
По одному суди о других.
Ab urbe condita.
Ab urbe condĭta.
[аб у́рбэ ко́ндита]
От основания города [Рима].
Abducet praedam, qui accurrit prior.
Abdūcet praedam, qui accurrit prior.
[абду́цэт прэ́дам, кви акку́ррит при́ор]
Унесет добычу тот, кто прибежал первым.
Abiit, excessit, evasit, erupit.
Abiit, excessit, evāsit, erūpit.
[а́биит, эксцэ́ссит, эва́зит, эру́пит]
Убежал, спрятался, спасся, скрылся (Цицерон).
Ablue, pecte canem, canis est et permanet idem.
Ablue, pecte canem, canis est et permănet idem.
[а́блюэ, пэ́ктэ ка́нэм, ка́нис эст эт пэ́рманэт и́дэм]
Умой, причеши собаку, все же это собака и останется собакой.
Absentem laedit, qui cum ebrio litigat.
Absentem laedit, qui cum ebrio litĭgat.
[абсэ́нтэм ле́дит, кви кум э́брио ли́тигат]
Кто спорит с пьяным, тот воюет с тенью.
Absit invidia verbo.
[а́бсит инви́диа вэ́рбо]
Пусть сказанное не вызовет неприязни.
Absit invidia.
[а́бсит инви́диа]
Да не будет зависти.
Absit omen!
[а́бсит о́мэн]
Да не послужит это дурной приметой!
Absque omni exceptione.
Absque omni exceptiōne.
[а́бсквэ о́мни эксцэпцио́нэ]
Без всякого исключения.
Abstractum pro concreto.
Abstractum pro concrēto.
[абстра́ктум про конкрэ́то]
Абстрактное вместо конкретного.
Abusus in Baccho.
Abūsus in Baccho.
[абу́зус ин ба́кхо]
Злоупотребление вином.
Acceptissima semper munera sunt, auctor quae pretiosa facit.
Acceptissĭma semper munĕra sunt, auctor quae pretiōsa facit.
[акцэпти́ссима сэ́мпэр му́нэра сунт, а́ўктор квэ прэцио́за фа́цит]
Милее всего те подарки, что дарит дорогой нам человек.
Accidit in puncto, quod non speratur in anno.
Accĭdit in puncto, quod non sperātur in anno.
[а́кцидит ин пу́нкто, квод нон спэра́тур ин а́нно]
В один миг случается то, на что не надеешься годами.
Acta diurna.
[а́кта диу́рна]
Происшествия дня; хроника.
Actam rem agere.
Actam rem agĕre.
[а́ктам рэм а́гэрэ]
Делать сделанное дело.
Actis testantibus.
Actis testantĭbus.
[а́ктис тэста́нтибус]
По документам.
Actum atque tractatum.
Actum atque tractātum.
[а́ктум а́тквэ тракта́тум]
Сделано и обсуждено.
Actum est, ilicet.
Actum est, ilĭcet.
[а́ктум эст, и́лицэт]
Дело закончено, можно расходиться.
Actum ne agas.
[а́ктум нэ а́гас]
С чем покончено, к тому не возвращайся.
Ad absurdum.
[ад абсу́рдум]
До абсурда [доводить].
Ad acta.
[ад а́кта]
В архив.
Ad aeternam rei memoriam.
[ад этэ́рнам рэ́и мэмо́риам]
На вечную память о деле.
Ad augusta per angusta.
[ад аўгу́ста пэр ангу́ста]
Через теснины к вершинам; через трудности к достижению цели.
Ad captandum benevolentiam.
[ад капта́ндум бэнэволе́нциам]
Для снискания расположения.
Ad cogitandum et agendum homo natus est.
[ад когита́ндум эт агэ́ндум гхо́мо на́тус эст]
Для мысли и деяния рожден человек.
Ad disputandum.
[ад диспута́ндум]
Для обсуждения.
Ad duo festinans neutrum bene peregeris.
Ad duo festīnans neutrum bene peregĕris.
[ад ду́о фэсти́нанс нэ́ўтрум бэ́нэ пэрэ́гэрис]
Делая два дела наспех, ни одного хорошо не сделаешь.
Ad exemplum.
[ад эксэ́мплюм]
Ради примера.
Ad extra.
[ад э́кстра]
До крайней степени.
Ad fontes.
[ад фо́нтэс]
К источникам; к оригиналам [обращаться].
Ad futurum memoriam.
Ad futūrum memoriam.
[ад футу́рум мэмо́риам]
На долгую память.
Ad gloriam.
[ад глё́риам]
Во славу.
Ad hoc.
[ад гхок]
К этому; для данного случая; для этой цели.
Ad hominem.
Ad homĭnem.
[ад гхо́минэм]
Применительно к человеку.
Ad honores.
Ad honōres.
[ад гхоно́рэс]
Ради почета.
Ad impossibilia nemo obligatur.
Ad impossibilia nemo obligātur.
[ад импоссиби́лиа нэ́мо облига́тур]
К невозможному никого не обязывают.
Ad infinitum.
Ad infinītum.
[ад инфини́тум]
До бесконечности; без конца.
Ad instantiam.
[ад инста́нциам]
По ходатайству.
Ad Kalendas Graecas.
[ад кале́ндас грэ́кас]
До греческих календ; на неизвестный срок; никогда.
Ad libitum.
Ad libĭtum.
[ад ли́битум]
По желанию; по усмотрению.
Ad litteram.
Ad littĕram.
[ад ли́ттэрам]
Дословно; буквально.
Ad meliora tempora.
Ad meliōra tempŏra.
[ад мэлио́ра тэ́мпора]
До лучших времен.
Ad meliorem.
Ad meliōrem.
[ад мэлио́рэм]
К лучшему.
Ad memorandum.
[ад мэмора́ндум]
Для памяти.
Ad modum.
[ад мо́дум]
По образцу.
Ad multos annos.
[ад му́льтос а́ннос]
На многие годы.
Ad narrandum, non ad probandum.
[ад нарра́ндум, нон ад проба́ндум]
Для рассказывания, а не для доказывания.
Ad notam.
[ад но́там]
К сведению.
Ad notanda.
[ад нота́нда]
К сведению.
Ad notata.
Ad notāta.
[ад нота́та]
Примечание.
Ad patres.
[ад па́трэс]
К праотцам [отправиться]; умереть.
Ad poenitendum properat, cito qui judicat.
Ad poenitendum propĕrat, cito qui judĭcat. Ad poenitendum properat, cito qui iudicat.
[ад пэнитэ́ндум про́пэрат, ци́то кви ю́дикат]
Кто быстро решает, быстро кается.
Ad primos ictus non corruit ardua quercus.
[ад при́мос и́ктус нон ко́рруит а́рдуа квэ́ркус]
От первого удара не падает высокий дуб.
Ad referendum.
[ад рэфэрэ́ндум]
К докладу.
Ad rem nihil facit.
[ад рэм ни́гхиль фа́цит]
К делу не относится.
Ad rem.
[ад рэм]
К делу; по существу дела.
Ad res portandas asini vocitantur ad aulam.
Ad res portandas asĭni vocitantur ad aulam.
[ад рэс порта́ндас а́зини воцита́нтур ад а́ўлям]
Ослов зовут во двор для перевозки тяжестей.
Ad tertium.
[ад тэ́рциум]
В-третьих.
Ad turpia nemo obligatur.
Ad turpia nemo obligātur.
[ад ту́рпиа нэ́мо облига́тур]
К постыдному никого не принуждают.
Ad unguem.
[ад у́нгвэм]
До ногтя; точно.
Ad unum omnes.
[ад у́нум о́мнэс]
Все до одного.
Ad usum externum.
[ад у́зум экстэ́рнум]
Для внешнего употребления.
Ad usum internum.
[ад у́зум интэ́рнум]
Для внутреннего употребления.
Ad usum proprium.
[ад у́зум про́приум]
Для личного пользования.
Ad usum.
[ад у́зум]
Для пользования; для употребления.
Ad utrumque paratus.
Ad utrumque parātus.
[ад утру́мквэ пара́тус]
Готов к тому и другому.
Ad valorem.
Ad valōrem.
[ад валё́рэм]
По стоимости.
Ad verbum.
[ад вэ́рбум]
Слово в слово.
Ad virtutem via ardua est.
Ad virtūtem via ardua est.
[ад вирту́тэм ви́а а́рдуа эст]
К мужеству дорога терниста.
Ad vocem.
[ад во́цэм]
К слову [заметить].
Adhibenda est in jocando moderatio.
Adhibenda est in iocando moderatio.
[адгхибэ́нда эст ин ёка́ндо модэра́цио]
В шутках следует знать меру.
Aditum nocendi perfido praestat fides.
Adĭtum nocendi perfĭdo praestat fides.
[а́дитум ноцэ́нди пэ́рфидо прэ́стат фи́дэс]
Доверие, оказанное вероломному, дает ему возможность вредить.
Adversa fortuna.
Adversa fortūna.
[адвэ́рса форту́на]
При неблагоприятных обстоятельствах.
Aede tua magnus, aliena sis velut agnus.
Aede tua magnus, aliēna sis velut agnus.
[э́дэ ту́а ма́гнус, алиэ́на сис вэ́лют а́гнус]
В своем доме будь хозяином, а в чужом — ягненком.
Aedis apud postes canis est magis acer (asper) in hospes.
[э́дис а́пуд по́стэс ка́нис эст ма́гис а́цэр (а́спэр) ин гхо́спэс]
Около дверей собака громче лает на чужих людей.
Aequo animo qui malis miscetur, est malus.
Aequo anĭmo qui malis miscētur, est malus.
[э́кво а́нимо кви ма́лис мисцэ́тур, эст ма́люс]
Кто спокойно сходится с дурными людьми, тот сам дурной.
Aequo animo.
Aequo anĭmo.
[э́кво а́нимо]
Невозмутимо; спокойно.
Aes debitorem leve, grave inimicum facit.
Aes debitōrem leve, grave inimīcum facit.
[эс дэбито́рэм ле́вэ, гра́вэ иними́кум фа́цит]
Небольшой долг делает должником, а большой — врагом.
Aes partum scelere solet aera decem removere.
Aes partum scelĕre solet aera decem removēre.
[эс па́ртум сцэ́лерэ со́лет э́ра дэ́цэм рэмовэ́рэ]
Деньги, приобретенные преступным путем, обычно приносят десятикратные потери.
Aestas non semper durabit: condite nidos.
Aestas non semper durābit: condīte nidos.
[э́стас нон сэ́мпэр дура́бит: конди́тэ ни́дос]
Лето не вечно: вейте гнезда.
Aetate fruere, mobili cursu fugit.
Aetāte fruĕre, mobĭli cursu fugit.
[эта́тэ фру́эрэ, мо́били ку́рсу фу́гит]
Наслаждайся жизнью, она так быстротечна.
Aeterna nox.
[этэ́рна нокс]
Вечная ночь.
Aethiopem lavare.
Aethiŏpem lavāre.
[эти́опэм лява́рэ]
Мыть эфиопа.
Agnosco veteris vestigia flammae.
Agnosco vetĕris vestigia flammae.
[агно́ско вэ́тэрис вэсти́гиа фля́ммэ]
Узнаю следы былого пламени.
Alea jacta est.
Alea iacta est.
[а́леа я́кта эст]
Жребий брошен; выбор сделан; решение принято (Гай Юлий Цезарь).
Alias.
[а́лиас]
Иначе; по-другому.
Alibi.
Alĭbi.
[а́либи]
В другом месте.
Aliena vitia in oculis habemus, a tergo nostra sunt.
Aliēna vitia in ocŭlis habēmus, a tergo nostra sunt.
[алиэ́на ви́циа ин о́кулис гхабэ́мус, а тэ́рго но́стра сунт]
Чужие грехи у нас на глазах, а свои за спиной.
Alienos agros irrigas, tuis sitientibus.
Aliēnos agros irrĭgas, tuis sitientĭbus.
[алиэ́нос а́грос и́рригас, ту́ис сициэ́нтибус]
Орошаешь чужие поля, а твои стоят сухими.
Aliis ne feceris, quod tibi fieri non vis.
Aliis ne fecĕris, quod tibi fiĕri non vis.
[а́лиис нэ фэ́цэрис, квод ти́би фи́эри нон вис]
Не делай другим того, чего не желаешь себе.
Alit lectio ingenium.
[а́лит ле́кцио ингэ́ниум]
Чтение обогащает разум.
Aliud ex alio malum.
[а́лиуд экс а́лио ма́люм]
Одно зло вытекает из другого.
Alma mater.
[а́льма ма́тэр]
Питающая мать (об учебном заведении).
Alter ego.
[а́льтэр э́го]
Второе "я".
Altera pars.
Altĕra pars.
[а́льтэра парс]
Другая (противоположная) сторона.
Altissima quaeque flumina minimo sono labuntur.
Altissĭma quaeque flumĭna minĭmo sono labuntur.
[альти́ссима квэ́квэ флю́мина ми́нимо со́но лябу́нтур]
Наиболее глубокие реки текут с наименьшим шумом.
Amantes amentes.
[ама́нтэс амэ́нтэс]
Влюбленные-безумцы.
Amantium irae amoris integratio est.
Amantium irae amōris integratio est.
[ама́нтиум и́рэ амо́рис интэгра́цио эст]
Ссоры влюбленных — возобновление любви.
Amare et sapere vix Deo conceditur.
Amāre et sapĕre vix Deo concedĭtur.
[ама́рэ эт са́пэрэ викс дэ́о концэ́дитур]
Любить и быть мудрым вряд ли может даже Бог.
Amat victoria curam.
[а́мат викто́риа ку́рам]
Победа любит заботу.
Ambo meliores.
Ambo meliōres.
[а́мбо мэлио́рэс]
Оба хороши.
Amicitia inter pocula contracta plerumque vitrea est.
Amicitia inter pocŭla contracta plerumque vitrea est.
[амици́циа и́нтэр по́куля контра́кта плеру́мквэ ви́трэа эст]
Дружба, заключенная за рюмкой, хрупка, как стекло.
Amicitia nisi inter bonos esse non potest.
[амици́циа ни́зи и́нтэр бо́нос э́ссэ нон по́тэст]
Дружба может быть только между хорошими людьми.
Amicitia semper prodest, amor et nocet.
[амици́циа сэ́мпэр про́дэст, а́мор эт но́цэт]
Дружба всегда полезна, а любовь может и навредить.
Amicitiam natura ipsa peperit.
Amicitiam natūra ipsa pepĕrit.
[амици́циам нату́ра и́пса пэ́пэрит]
Дружбу создала сама природа.
Amicos res secundae parant, adversae probant.
Amīcos res secundae parant, adversae probant.
[ами́кос рэс сэку́ндэ па́рант, адвэ́рсэ про́бант]
Счастье дает друзей, несчастье испытывает их.
Amicum laedere ne joco quidem licet.
Amīcum laedĕre ne joco quidem licet. Amicum laedere ne ioco quidem licet.
[ами́кум ле́дэрэ нэ ё́ко кви́дэм ли́цэт]
Не следует обижать друга даже шуткой.
Amicum perdere est damnorum maximum.
Amīcum perdĕre est damnōrum maxĭmum.
[ами́кум пэ́рдэрэ эст дамно́рум ма́ксимум]
Потеря друга — наибольшая потеря.
Amicus certus in re incerta cernitur.
Amĭcus certus in re incerta cernĭtur.
[а́микус цэ́ртус ин рэ инцэ́рта цэ́рнитур]
Настоящий друг познается в беде.
Amicus cognoscitur amore, more, ore, re.
Amĭcus cognoscĭtur amōre, more, ore, re.
[а́микус когно́сцитур амо́рэ, мо́рэ, о́рэ, рэ]
Друг познается по любви, нраву, лицу, делам.
Amicus humani generis.
Amīcus humāni genĕris.
[ами́кус гхума́ни гэ́нэрис]
Друг рода человеческого.
Amicus Plato, sed magis amica veritas.
Amīcus Plato, sed magis amīca verĭtas.
[ами́кус пля́то, сэд ма́гис ами́ка вэ́ритас]
Платон мне друг, но истина — бо́льшая подруга (Аристотель).
Amicus stultorum similis efficietur.
Amīcus stultōrum simĭlis efficiētur.
[ами́кус стульто́рум си́милис эффициэ́тур]
Друг дураков станет похожим на них.
Amissum, quod nescitur non amittitur.
Amissum, quod nescĭtur non amittĭtur.
[ами́ссум, квод нэ́сцитур нон ами́ттитур]
Не знать про потерю — значит не терять.
Amittit merito proprium, qui alienum appetit.
Amittit merĭto proprium, qui aliēnum appĕtit.
[ами́ттит мэ́рито про́приум, кви алиэ́нум а́ппэтит]
Свое добро теряет тот, кто желает чужое.
Amor caecus.
[а́мор цэ́кус]
Любовь слепа.
Amor magister optimus.
Amor magister optĭmus.
[а́мор маги́стэр о́птимус]
Любовь — лучший учитель.
Amor non est medicabilis herbis.
Amor non est medicabĭlis herbis.
[а́мор нон эст мэдика́билис гхэ́рбис]
Нет от любви лекарства.
Amor omnibus idem.
Amor omnĭbus idem.
[а́мор о́мнибус и́дэм]
Любовь у всех одинакова.
Amor patriae.
[а́мор па́триэ]
Любовь к родине.
Amor timere neminem verus potest.
Amor timēre nemĭnem verus potest.
[а́мор тимэ́рэ нэ́минэм вэ́рус по́тэст]
Настоящая любовь ничего не боится.
Amor tussisque non celantur.
[а́мор тусси́сквэ нон цэля́нтур]
Любовь и кашель не спрячешь.
Amor vincit omnia.
[а́мор ви́нцит о́мниа]
Любовь все побеждает.
Amor, ut lacrima, ab oculo oritur, in cor cadit.
Amor, ut lacrĭma, ab ocŭlo orītur, in cor cadit.
[а́мор, ут ля́крима, аб о́кулё ори́тур, ин кор ка́дит]
Любовь, как слеза — из глаз рождается, на сердце падает.
Anima esuriens etiam amarum pro dulci sumit.
Anĭma esuriens etiam amārum pro dulci sumit.
[а́нима эзу́риэнс э́циам ама́рум про ду́льци су́мит]
Голодный даже горькое принимает за сладкое.
Anima satur calcat favum.
Anĭma satur calcat favum.
[а́нима са́тур ка́лькат фа́вум]
Сытая душа топчет мед.
Animos labor nutrit.
Anĭmos labor nutrit.
[а́нимос ля́бор ну́трит]
Труд питает души.
Animum debere.
Anĭmum debēre.
[а́нимум дэбэ́рэ]
Задолжать душу.
Animus aequus optimum est aerumnae condimentum.
Anĭmus aequus optĭmum est aerumnae condimentum.
[а́нимус э́квус о́птимум эст эру́мнэ кондимэ́нтум]
Спокойствие духа — надежное средство от печали.
Animus in pedes decidit.
Anĭmus in pedes decĭdit.
[а́нимус ин пэ́дэс дэ́цидит]
Душа в пятки ушла.
Anni currentis (a. c.).
[а́нни куррэ́нтис]
Сего года.
Anni futuri (a. f.).
Anni futūri (a. f.).
[а́нни футу́ри]
Следующего года.
Annosa vulpes haud [facile] capitur laqueo.
Annōsa vulpes haud [facĭle] capĭtur laqueo.
[анно́за ву́льпэс гха́уд [фа́циле] ка́питур ля́квэо]
Старая лиса не [легко] попадает в капкан.
Annum novum bonum felicem faustum fortunatumque!
Annum novum bonum felīcem faustum fortunatumque!
[а́ннум но́вум бо́нум фэли́цэм фа́ўстум фортунату́мквэ]
Пусть сопутствуют новому году счастье, успех и благополучие!
Ante annum.
[а́нтэ а́ннум]
В прошлом году.
Ante barbam doces senes.
[а́нтэ ба́рбам до́цэс сэ́нэс]
Еще борода не выросла, а ты стариков учишь.
Ante faciem populi.
Ante faciem popŭli.
[а́нтэ фа́циэм по́пули]
У всех на виду.
Ante tubam trepidas.
Ante tubam trepĭdas.
[а́нтэ ту́бам трэ́пидас]
Дрожишь еще до звука трубы.
Ante victoriam ne canas triumhum.
[а́нтэ викто́риам нэ ка́нас триу́мгхум]
Не кричи о триумфе до победы.
Ante volare cave, quam procrescant tibi pennae.
Ante volāre cave, quam procrescant tibi pennae.
[а́нтэ воля́рэ ка́вэ, квам прокрэ́скант ти́би пэ́ннэ]
Остерегайся летать, пока у тебя не выросли крылья.
Antiqua quae nunc sunt, fuerunt olim nova.
Antīqua quae nunc sunt, fuērunt olim nova.
[анти́ква квэ нунк сунт, фуэ́рунт о́лим но́ва]
То, что сейчас старое, было когда-то новым.
Antiquo more.
Antīquo more.
[анти́кво мо́рэ]
По древнему обычаю.
Antiquus amor cancer est.
Antīquus amor cancer est.
[анти́квус а́мор ка́нцэр эст]
Старая любовь возвращается.
Aperto libro.
[апэ́рто ли́бро]
С чистого листа; без подготовки.
Aquam in mortario tundere.
Aquam in mortario tundĕre.
[а́квам ин морта́рио ту́ндэрэ]
Воду в ступе толочь.
Aquam turbare dedecet, ne pura tibi desit.
Aquam turbāre dedĕcet, ne pura tibi desit.
[а́квам турба́рэ дэ́дэцэт, нэ пу́ра ти́би дэ́зит]
Чтобы тебе хватало чистой воды, не нужно ее мутить.
Aquas cineri infundere.
Aquas cinĕri infundĕre.
[а́квас ци́нэри инфу́ндэрэ]
Лить воду на пожарище.
Aquila non captat muscas.
Aquĭla non captat muscas.
[а́квиля нон ка́птат му́скас]
Орел не ловит мух.
Aquila non generat columbam.
Aquĭla non genĕrat columbam.
[а́квиля нон гэ́нэрат колю́мбам]
Орел не рождает голубя.
Arbor mala — mala mala.
[а́рбор ма́ля — ма́ля ма́ля]
Плохая яблоня — плохие яблоки.
Arbor vitae.
[а́рбор ви́тэ]
Древо жизни.
Arbore fructu cognoscitur.
Arbŏre fructu cognoscĭtur.
[а́рборэ фру́кту когно́сцитур]
Дерево узнают по плоду.
Arcades ambo.
Arcădes ambo.
[а́ркадэс а́мбо]
Оба аркадцы (Вергилий); два сапога пара.
Arcus nimium tensus rumpitur.
Arcus nimium tensus rumpĭtur.
[а́ркус ни́миум тэ́нсус ру́мпитур]
Слишком натянутая струна лопается.
Ardea culpat aquas, quia nescit nare per illas.
[а́рдэа ку́льпат а́квас, кви́а нэ́сцит на́рэ пэр и́лляс]
Цапля обвиняет воду, потому что не умеет плавать.
Argenteis hastis pugnare.
Argenteis hastis pugnāre.
[аргэ́нтэис гха́стис пугна́рэ]
Сражаться серебряными копьями.
Argumentum a contrario.
[аргумэ́нтум а контра́рио]
Доказательство от противного.
Argumentum ad ignorantiam.
[аргумэ́нтум ад игнора́нциам]
Довод, рассчитанный на неосведомленность собеседника.
Argumentum ad misericordiam.
[аргумэ́нтум ад мизэрико́рдиам]
Аргумент к милосердию (т. е. рассчитанный на жалость).
Argumentum ad oculos.
Argumentum ad ocŭlos.
[аргумэ́нтум ад о́кулёс]
Наглядное доказательство.
Argumentum ad verecundiam.
[аргумэ́нтум ад вэрэку́ндиам]
Обращение к совести.
Argumentum argentarium.
[аргумэ́нтум аргэнта́риум]
Денежный довод; взятка; подкуп.
Argumentum baculinum.
Argumentum baculīnum.
[аргумэ́нтум бакули́нум]
Палочный довод; доказательство с помощью насилия.
Arrogantia facit stultum.
[аррога́нциа фа́цит сту́льтум]
Заносчивость делает глупым.
Ars longa, vita brevis est.
[арс лё́нга, ви́та брэ́вис эст]
Жизнь коротка, искусство вечно (Гиппократ).
Ars neminem gravat.
Ars nemĭnem gravat.
[арс нэ́минэм гра́ват]
Ремесло никому не в тягость.
Ars optimum viaticum.
Ars optĭmum viatĭcum.
[арс о́птимум виа́тикум]
Ремесло — лучший помощник в дороге.
Ars Phoebea.
Ars Phoebēa.
[арс фэбэ́а]
Солнечное искусство (о медицине).
Arte et humanitate, labore et scientia.
Arte et humanitāte, labōre et scientia.
[а́ртэ эт гхуманита́тэ, лябо́рэ эт сциэ́нциа]
Искусством и человеколюбием, трудом и знаниями.
Arte.
[а́ртэ]
Мастерски; искусно
Artificem commendat opus.
Artifĭcem commendat opus.
[арти́фицэм коммэ́ндат о́пус]
Произведение хвалит мастера.
Asinos non curo.
Asĭnos non curo.
[а́зинос нон ку́ро]
На ослов не обращаю внимания.
Asinus ad lyram.
Asĭnus ad lyram.
[а́зинус ад ли́рам]
Осел о лире [рассуждает].
Asinus asinorum in saecula saeculorum.
Asĭnus asinōrum in saecŭla saeculōrum.
[а́зинус азино́рум ин сэ́куля сэкулё́рум]
Осел из ослов во веки веков.
Asinus in paleas incidit.
Asĭnus in paleas incĭdit.
[а́зинус ин па́леас и́нцидит]
И осел может наткнуться на мякину.
Astra inclinant, non necessitant.
Astra inclīnant, non necessĭtant.
[а́стра инкли́нант, нон нэцэ́сситант]
Звезды склоняют, а не принуждают.
Audaces fortuna juvat.
Audāces fortūna juvat. Audaces fortuna iuvat.
[аўда́цэс форту́на ю́ват]
Смелым судьба помогает (Вергилий).
Audentes fortuna juvat.
Audentes fortūna juvat. Audentes fortuna iuvat.
[аўдэ́нтэс форту́на ю́ват]
Отважным покровительствует удача.
Audi multa, loquere pauca.
Audi multa, loquĕre pauca.
[а́ўди му́льта, лё́квэрэ па́ўка]
Слушай много, говори мало.
Audi, cerne, tace, si vis vivere cum pace.
Audi, cerne, tace, si vis vivĕre cum pace.
[а́ўди, цэ́рнэ, та́цэ, си вис ви́вэрэ кум па́цэ]
Слушай, подмечай, молчи, если хочешь жить в согласии.
Audi, vide, sile.
[а́ўди, ви́дэ, си́ле]
Слушай, смотри, молчи.
Audiatur et altera pars.
Audiātur et altĕra pars.
[аўдиа́тур эт а́льтэра парс]
Следует выслушать и другую сторону.
Audire disce, si nescis loqui.
Audīre disce, si nescis loqui.
[аўди́рэ ди́сцэ, си нэ́сцис лё́кви]
Учись слушать, если не умеешь говорить.
Auferte malum ex vobis.
[аўфэ́ртэ ма́люм экс во́бис]
Искорените зло из среды вашей.
Aurea mediocritas.
Aurea mediocrĭtas.
[а́ўрэа мэдио́критас]
Золотая середина.
Auri sacra fames!
[а́ўри са́кра фа́мэс]
Проклятая жажда золота!
Auro quaque janua panditur.
Auro quaque janua pandĭtur. Auro quaque ianua panditur.
[а́ўро ква́квэ я́нуа па́ндитур]
Любая дверь открывается золотом.
Aurora musis amica (est).
Aurōra musis amīca (est).
[аўро́ра му́зис ами́ка (эст)]
Аврора — подруга муз (т. е. утренние часы благоприятны для занятий науками и искусством).
Ausculta et perpende.
[аўску́льта эт пэрпэ́ндэ]
Слушай [что говорит другой] и взвешивай.
Auscultare disce.
Auscultāre disce.
[аўскульта́рэ ди́сцэ]
Учись [внимательно] слушать.
Aut bene, aut nihil.
[аўт бэ́нэ, аўт ни́гхиль]
Или хорошо, или ничего.
Aut Caesar, aut nihil.
[аўт цэ́зар, аўт ни́гхиль]
Или Цезарь, или ничто; все или ничего.
Aut cum scuto, aut in scuto.
[аўт кум ску́то, аўт ин ску́то]
Со щитом или на щите.
Aut ne tentaris, aut perfice.
Aut ne tentāris, aut perfĭce.
[аўт нэ тэнта́рис, аўт пэ́рфицэ]
Или не берись, или доводи до конца.
Aut viam inveniam, aut faciam.
[аўт ви́ам инвэ́ниам, аўт фа́циам]
Или найду дорогу, или проложу ее сам.
Aut vincere, aut mori.
Aut vincĕre, aut mori.
[аўт ви́нцэрэ, аўт мо́ри]
Или победить, или уме
Оценили 9 человек
17 кармы